Legnicki teatr z niepokojem obserwuje ponowny wzrost zachorowań na covid-19 w najnowszej mutacji wirusa. Jak sobie jednak radził w minionych miesiącach całkowitego bądź częściowego lockdownu? Podsumowanie w raporcie "Teatr im. Heleny Modrzejewskiej w Legnicy –  działalność w okresie pandemii i zawieszenia lub ograniczenia publicznej aktywności scenicznej".

Już w kilka dni po niezwykle udanej premierze "Fanny i Aleksander" Ingmara Bergmana w reżyserii Łukasza Kosa (28 lutego 2020 r.), czyli 8 marca ub. roku, legnicki teatr zagrał ostatni spektakl na scenie z udziałem publiczności. Kolejne planowane spektakle przedpołudniowe dla młodzieży (11-13 marca) zostały odwołane po zaleceniach skierowanych do szkół przez dolnośląskiego kuratora oświaty. Biorąc pod uwagę te zalecenia szkoły odwoływały rezerwacje biletów na spektakle.

W związku z sytuacją epidemiologiczną w kraju i decyzją wojewody dolnośląskiego 12 marca teatr zawiesił wszystkie propozycje repertuarowe dla publiczności, zajęcia edukacyjne, odwołał także inne planowane wydarzenia oraz próby do zaplanowanej na 2 maja 2020 r. premiery sztuki "Kaukaskie kredowe koło" Bertolta Brechta, realizowanej z udziałem twórców z Gruzji.

Legnicki teatr, mimo zarządzonej izolacji pracowników, nie zaprzestał aktywności i korzystając ze środków nowoczesnej technologii podtrzymywał kontakt ze swoją publicznością za pośrednictwem sieci internetowej. Już w pierwszych dniach przymusowej kwarantanny udostępnił publiczności w sieci trzy ze swoich telewizyjnych realizacji scenicznych ("Zabijanie Gomułki", "Plac Wolności", "Made in Poland").

Teatr podjął też bezzwłocznie zdalne przygotowania i próby do stworzenia spektaklu realizowanego zespołowo, ale indywidualnie przez aktorów i innych twórców, w trybie online. Efektem był dwuczęściowy spektakl "Nowy Dekameron" wg Giovanniego Boccaccia. Emisja premierowa w sieci w czasie rzeczywistym miała miejsce 9 i 10 maja 2020 r. (powtórne emisje 20 i 21 maja oraz 30 i 31 maja,  emisja z napisami dla osób niesłyszących i niedosłyszących 10 i 11 czerwca ). Była to pierwsza w Polsce premiera online spektaklu realizowanego już po ogłoszeniu pandemii. Zarówno odbiór, jak i recenzje po tym wydarzeniu były dobre i bardzo dobre. Teatr złożył wniosek i uzyskał dofinansowanie tej realizacji (94 tys. zł) w ministerialnym programie "Kultura w sieci" Narodowego Centrum Kultury. Przygotował także i ogłosił program społecznego wsparcia finansowego tej produkcji.

Do podtrzymania więzi z widownią teatr wykorzystał obchody Międzynarodowego Dnia Teatru (27 marca 2020 r.) przygotowując specjalny program z tej okazji, który w godz. 12.00 - 22.00 udostępniony został w sieci na specjalnie stworzonym profilu facebookowym oraz w serwisie YouTube. Na program składały się filmowe nagrania okolicznościowe przygotowane przez aktorów, pracowników teatru oraz reżyserów związanych z legnicką sceną. Wykorzystano w nim także archiwalne nagrania filmowe, w tym m.in. możliwość wirtualnego spaceru po legnickim teatrze z przypomnieniem jego blisko 180. letniej historii. MDT stał się także okazją do publicznego podziękowania dla pracowników służby zdrowia walczących z pandemią, jak i apelu do władz TVP o bezpłatne udostępnienia w trybie VOD na stronie Teatru Telewizji nagrań i zapisów polskich spektakli teatralnych, w tym pięciu niedostępnych dotychczas, a ważnych dla historii legnickiej sceny, realizacji Teatru Modrzejewskiej. W odpowiedzi władze TVP umieściły na platformie VOD Teatru Telewizji trzy kolejne legnickie realizacje (do "Zabijania Gomułki" dołączono: "Wschody i Zachody Miasta", "III Furie" oraz "Orkiestrę").

Temu samemu celowi służył internetowy, otwarty konkurs w formule testu z 50 pytaniami i sugerowanymi odpowiedziami pn. "Co Ty wiesz o... legnickim teatrze? sięgający do całej, ponad 40. letniej historii polskiej sceny dramatycznej w Legnicy. 14 maja ogłoszono jego wyniki, opublikowano nazwiska laureatów nagród oraz arkusz z poprawnymi odpowiedziami.

Technologię sieciową z użyciem komputerów i smartfonów teatr wykorzystał do wznowienia z dniem 30 marca 2020 r. codziennych (od poniedziałku do piątku), popołudniowych zajęć edukacyjnych w sześciu grupach (dzieci, młodzież, dorośli) działających w ramach Legnickiego Klubu Gońca Teatralnego. Warsztaty odbywały się w formie wideokonferencji z udziałem aktorów i animatorów kultury.

8 kwietnia ub. roku teatr poszerzył działania edukacyjne wychodząc poza zorganizowane grupy KGT. Otwarta Edukacja Teatralna Modrzejewskiej online dedykowana była wszystkim chętnym. W jej ramach aktorzy przygotowali lekcje wideo, recytatorskie i teatralne, z propozycjami ćwiczeń i lektur. Teatr będzie umieszczał w sieci także archiwalne wykłady o teatrze prezentowane w dawnym projekcie „Strefa Kultury” oraz filmy z wcześniejszych projektów edukacyjnych zrealizowanych w programach Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego „Kultura Dostępna” oraz „Kultura Interwencje”.

Legnicki teatr postanowił także wesprzeć młodych reżyserów (do 40. roku życia), którzy najbardziej ucierpieli na zawieszeniu działalności teatrów z powodu epidemii. 24 marca 2020 r. ogłosił trójetapowy ogólnopolski konkurs pod nazwą Czytelnia Modrzejewskiej. Zgłoszenia nadesłało 36 młodych twórców. 15 kwietnia komisja artystyczna wyłoniła i ogłosiła sześcioro półfinalistów. Do 31 maja wyłonieni zostali trzej finaliści, by z zespołem Teatru Modrzejewskiej przygotować publiczne aktorskie czytanie (ok. 45 min.) tekstu zaproponowanego w pierwszym lub drugim etapie konkursu. Z powodu ograniczeń pandemicznych i przypadku losowego, który dotknął jednego z finalistów, rozstrzygająca faza konkursu odbyła się dopiero w czerwcu i wrześniu br. (już z ograniczonym udziałem publiczności). Nagrodą główną dla laureatki, którą została Agnieszka Nasierowska, jest możliwość wyreżyserowania spektaklu na scenie Teatru Modrzejewskiej.

Mimo wymuszonego i przedwczesnego zakończenia sezonu artystycznego legnicki teatr podjął przygotowania do kolejnej w swojej historii koprodukcji i realizacji tragedii Williama Szekspira "Król Lear" w reżyserii Anny Augustynowicz we współpracy z Teatrem im. Jana Kochanowskiego w Opolu oraz z udziałem aktorek obu scen, a także z gościnnym udziałem Mirosława Zbrojewicza w roli tytułowej. Próby do tej realizacji odbyły się w Legnicy w drugiej połowie czerwca oraz od polowy sierpnia. Premiera na legnickiej Scenie Gadzickiego miała miejsce  12 września ub. roku (covid i choroba aktora sprawiły, że wielokrotnie przekładana premiera opolska odbyła się dopiero 4 czerwca br.).

Teatr podjął też decyzję o wcześniejszym rozpoczęciu sezonu artystycznego 2020/2021. By oswoić widzów z nową sytuacją, uniknąć zagrożeń i obaw wywołanych pandemią, sezon rozpoczął od widowisk plenerowych. Pierwsze przedstawienie w tej formule "Człowiek na moście" Roberta Urbańskiego w reżyserii Jacka Głomba odbyło się 15 sierpnia ub. roku na dziedzińcu Zamku Piastowskiego w Legnicy. Teatr wznowił także inną z plenerowych realizacji, grany na podwórkach "Skarb wdowy Schadenfreude” Roberta Urbańskiego,  wyreżyserowany przez Lecha Raczaka.

Okres wakacyjny teatr wykorzystał na kontynuację i kolejny etap remontu dachu w swoim zabytkowym budynku, co stało się możliwe dzięki dotacji (100 tys. zł) Urzędu Marszałkowskiego Województwa Dolnośląskiego. Przerwę w działalności scenicznej teatr wykorzystał także do wsparcia ludzi legnickiej służby zdrowia: w pracowni krawieckiej warsztatów teatralnych i z pomocą pracowników innych działów teatru oraz jego przyjaciół uszyto tysiąc maseczek ochronnych, które przekazane zostały personelowi Wojewódzkiego Szpitala Specjalistycznego w Legnicy.

Po wakacyjnej przerwie, jesienią 2020 r., w legnickim programie teatralnym pojawiły się kolejne sieciowo-filmowe premiery, takie jak "E-migrant" Martyny Majewskiej czy polsko-ukraińskie "Chlebem i solą"/„Хлібом-сіллю” w reżyserii Rafała Cielucha z udziałem aktorów z Legnicy i Iwano-Frankiwska.

W warunkach częściowego poluzowania antycovidowych restrykcji i czasowej możliwości grania dla ograniczonej publiczności 25 września ub. roku teatr zaprezentował na Scenie Gadzickiego dramatyzowane czytanie sztuki białoruskiego dramaturga i reżysera oraz opozycjonisty Andrieja Kuriejczyka "Niebo" wyreżyserowane przez Łukasza Kosa. W podobnej formule 6 listopada (kilka dni przed ponownym lockdownem) teatr zainaugurował cykl "Modrzejewska szuka komedii". Pierwszym czytaniem w tym cyklu była "Zemsta" Aleksandra Fredry wyreżyserowana przez Alinę Moś-Kerger (kolejne czytania cyklu zrealizowano już online, bez udziału publiczności).

Teatr uczył się także techniki bezpośrednich transmisji ze sceny wyposażając się w urządzenia niezbędne do takich realizacji. Pod koniec października ub. roku teatr zakupił trzy kamery ze swoich środków, a czwartą dokupił w grudniu z dodatkowej dotacji Urzędu Marszałkowskiego Województwa Dolnośląskiego. Sukcesywnie dokupował sprzęt uzupełniający i poprawiający jakość streamingów. Dzięki temu stworzył własny zespół do takich realizacji. Za kamerami stanęli: Karol Budrewicz (fotografik od lat współpracujący z teatrem), Bartosz Bulanda (aktor, gdy gra w spektaklach za kamerą zastępuje go oświetlacz Tomasz Kotek) oraz Marcin Wilczyński (plastyk z warsztatów teatralnych). Podstawowy skład ekipy filmowej uzupełniali Damian Kostecki (realizacja wizji) oraz Andrzej Janiga (udźwiękowienie), w czym  wspierają ich także inni pracownicy teatru.

Właśnie dzięki stworzonej grupie realizatorów streamingu 28 listopada ub. roku możliwa była transmisja "Króla Leara" w reżyserii Anny Augustynowicz wprost z legnickiej Sceny Gadzickiego dla sieciowej publiczności Festiwalu Szekspirowskiego w Gdańsku. Także zaplanowaną na jesień podróż ze spektaklem Pawła Wolaka i Katarzyny Dworak (PiK) "Wierna wataha" w ramach programu Teatr Polska można było odbyć niekonwencjonalnie. Ekipa Modrzejewskiej nagrała i zmontowała przedstawienie, by - w terminach umówionych ze współpracującymi z teatrem ośrodkami kultury w regionie - wyemitować spektakl na platformie wirtualnamodrzejewska.pl stworzonej specjalnie dla legnickiego teatru przez wykształconego w Londynie informatyka Łukasza Pieczątkę z Sobótki. Od tego momentu witryna ta umożliwia nie tylko transmisje, ale także rozprowadzanie wirtualnych biletów (kodów dostępu). Dzięki temu "Wierną watahę" w kolejnych dniach (24 listopada - 1 grudnia 2020 r. ) obejrzeli widzowie w Chojnowie, Bogatyni, Brzegu Dolnym, Głogowie, Żarach, Złotoryi oraz w Bolesławcu.

Dzięki stworzonej kadrze oraz infrastrukturze sprzętowej zaplanowany pierwotnie do normalnej eksploatacji z publicznością na widowni pięcioodcinkowy serial teatralny sci-fi Magdy Drab "5.0"  w reżyserii Piotra Ratajczaka transmitowany był na żywo i bez udziału publiczności ze sceny do sieci (pierwszy odcinek 19 grudnia, ostatni 20 lutego br.).  W ten sam sposób zrealizowano i wyemitowano na żywo także cztery dramatyzowane czytania: "Wszyscy chcą żyć" Hanocha Levina (5 grudnia) i  "Chorego z urojenia" Moliera (30 stycznia 2021 r.) w reżyserii Łukasza Kosa oraz "Golca" duetu PiK (16 stycznia) i "Rozdeptałem czarnego kota przez przypadek" Filipa Zawady w reżyserii Pawła Palcata (13 lutego).

We wrześniu ub. roku, po wieloletniej przerwie, teatr powrócił na największe osiedle mieszkaniowe Legnicy adaptując pod swoje potrzeby warsztatowe obiekt należący do Spółdzielni Mieszkaniowej "Piekary". Uruchomiono Przystanek Piekary, w ramach którego realizowane były (i są kontynuowane) programy o charakterze artystyczno-społecznym: "Betonuta – pokój muzycznych doświadczeń" (bezpłatne warsztaty muzyczne) oraz Międzypokoleniowy Przystanek Improwizacji Teatralnych (warsztaty, pokazy filmowe i zabawy integracyjne dla mieszkańców osiedla). Projekt został dofinansowany ze środków Ministra Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu pochodzących z Funduszu Promocji Kultury oraz z budżetu samorządu województwa dolnośląskiego.

O swojej aktywności w okresie przymusowej izolacji teatr informował na bieżąco i obszernie na swoich forach internetowych (stronie głównej teatr.legnica.pl, profilu fb i w Legnickiej Gazecie Teatralnej @KT), w mediach lokalnych oraz na ogólnopolskim wortalu teatralnym e-teatr.pl.

Grzegorz Żurawiński