Poniedziałek i wtorek (30 i 31 października) w legnickim Teatrze Modrzejewskiej należeć będą do Jerzego Treli. Najpierw widzowie będą mieli okazję zobaczyć niezwykły monodram tego wybitnego krakowskiego aktora czyli „Wielkie kazanie księdza Bernarda” według tekstu Leszka Kołakowskiego (pon. 19.00). Dzień później w teatralnej Caffe Modjeska odbędzie się spotkanie z aktorem (wt. 17.00), po którym widzom pokazane zostaną „Dziady” Konrada Swinarskiego zrealizowane dla Teatru Telewizji z Trelą w roli Gustawa/Konrada (projekcja na telebimie).

Legnicki występ Jerzego Treli będzie kolejnym w ramach prezentacji najwybitniejszych monodramów i artystów polskiej sceny na deskach Teatru Modrzejewskiej. W ostatnich miesiącach gościli na niej: Jerzy Stuhr ("Kontrabasista"), Wojciech Pszoniak ("Belfer") i Krystyna Janda ("Ucho, gardło, nóż").
„Wielkie kazanie księdza Bernarda” to spektakl, który premierę miał ledwie parę miesięcy temu (19 lutego 2006), a zrealizowany został przez Krzysztofa Jasińskiego na 40-lecie krakowskiego Teatru STU.

„(…) Jerzy Trela nie ma w sobie nic z gwiazdy. Jego monodram zaś, pierwszy w czterdziestoletniej karierze, nie ma w sobie niczego z popisu. W roli Bernarda Trela definiuje swoje aktorstwo i mówi wprost, o jaki rodzaj sztuki mu idzie. Znów powracają pytania ostateczne. Jest jednym z nas - tak przynajmniej może się wydawać. Kiedy wydaje się, że uwertura do teatralnego seansu trwa za długo, z widowni wchodzi ubrany w poszarzałą sutannę bohater. Zaczyna kazanie i zamknie w nim każdy odcień ludzkiej mowy. Rozpocznie wielką prowokację, by doprowadzić widzów do samopoznania. Oskarży świat, by pokazać, kto w nim pociąga za sznurki. Wyrzuci z siebie najstraszliwsze oskarżenie.

Literackie tropy najszybciej prowadzą chyba do Wielkiego Inkwizytora z "Braci Karamazow" i tych fragmentów powieści Dostojewskiego, gdy Iwanowi ukazuje się Diabeł. Bernard Treli prowadzi swoją mowę przez meandry moralności, aby na koniec dojść do makabrycznie przewrotnych rozwiązań. Służą one jednemu - wspieraniu zła, bo kiedy ono staje się faktem, odchodzą w dal wszelkie pokusy. Kołakowski i Trela akcentują to najmocniej, jak się da.

Bardziej inspirująca jest podróż metafizyczna. W tej perspektywie "Wielkie kazanie..." staje się opowieścią o Diable pisaną dużą literą, traktowaną serio. Trela wyrzuca z siebie potoki słów ze swadą zaprawionego w bojach trybuna, ale z prostotą wiejskiego mędrca. A stąd już tylko krok do momentu, kiedy sutanna pójdzie w kąt i stanie przed nami Diabeł (…)”.

(Jacek Wakar, "Genialny monodram Treli", Dziennik 11.10.2006)



**********************************************************************************

Jerzy Trela (1942)

W latach 1961-64 pracował w Teatrze Lalek w Domu Kultury w Nowej Hucie, a następnie w Teatrze Groteska w Krakowie. W 1969 roku ukończył Wydział Aktorski PWST w Krakowie. Podczas studiów był jednym ze współtwórców i aktorem teatru STU. Pierwszą ważną rolę na tej scenie zagrał w "Pamiętniku wariata" w reżyserii Jana Łukockiego. W latach 1969-1970 był aktorem krakowskiego Teatru Rozmaitości. Później związał się ze Starym Teatrem w Krakowie. Od 1979 roku uczy w PWST, był także jej rektorem (1984-90).

Stworzył wybitne kreacje sceniczne, m.in. w "Dziadach" i "Wyzwoleniu" w reż. Konrada Swinarskiego, "Hamlecie" w reż. Andrzeja Wajdy, "Ślubie" i "Fauście" w reż. Jerzego Jarockiego. Jest laureatem wielu nagród, m.in. na festiwalach teatralnych we Wrocławiu i Opolu, Nagrody Krytyki Teatralnej im. Boya-Żeleńskiego, Nagrody im. Aleksandra Zelwerowicza, Nagród Ministra Kultury i Sztuki I i II stopnia, Złotego Ekranu, a także Nagrody Komitetu Radia i Telewizji.

Wybrane filmy (z kilkudziesięciu): "Kolumbowie" reż. Janusz Morgenstern, "Znikąd donikąd" reż. Kazimierz Kutz, "Na srebrnym globie" reż. Andrzej Żuławski, "Do krwi ostatniej" reż. Jerzy Hoffman, "Człowiek z żelaza" reż. Andrzej Wajda, "Kobieta samotna" reż. Agnieszka Holland, "Matka Królów" reż. Janusz Zaorski, "Karate po polsku" reż. Wojciech Wójcik, "Ga, ga. Chwała bohaterom" reż. Piotr Szulkin, "Trzy kolory. Biały" reż. Krzysztof Kieślowski, "Tylko strach" reż. Barbara Sass, "Autoportret z kochanką" reż. Radosław Piwowarski (nagroda za najlepszą drugoplanową rolę męską na FPFF w Gdyni, 1996), "Historie miłosne" reż. Jerzy Stuhr, "Kochaj i rób, co chcesz" reż. Robert Gliński. W 1987 r. stworzył wybitną kreację w węgierskim filmie "Kialtas s kialtas" ("Krzyk i krzyk”) w reż. Zoldt Kezdi-Kovacs.

Teatr Telewizji powierzył Jerzemu Treli role m.in. w tak głośnych spektaklach, jak „Dziady”, „Płatonow”, „Widok z mostu”, „Płaszcz”, „Noc Walpurgii", ;,Stalin". Wystąpił także w "Życiorysie", którego reżyserem był Krzysztof Kieślowski.

***********************************************************************************

Złota Setka Teatru Telewizji
Adam Mickiewicz „Dziady”
Premiera w Teatrze Telewizji 1 listopada 1983

Inscenizacja, reżyseria, scenografia – Konrad Swinarski
Kostiumy – Krystyna Zachwatowicz
Muzyka – Zygmunt Konieczny
Reżyseria telewizyjna – Laco Adamik

Grają (m.in.):
Jerzy Trela, Jerzy Stuhr, Anna Polony, Anna Dymna, Jerzy Radziwiłowicz, Marta Stebnicka i inni. Dwuczęściowy spektakl Teatru Telewizji (łącznie 192 min.) jest niemal dokumentalnym zapisem najsłynniejszej inscenizacji Konrada Swinarskiego w Teatrze Starym w Krakowie z 1973 roku.

Więcej! Recenzje, omówienia, sylwetki aktora i autora znajdziesz w naszym serwisie w następujących tekstach:

• Jerzy Trela i „Wielkie kazanie księdza Bernarda” w Legnicy (28.09.2006)
• Anna Dymna w Dzienniku o „Wielkim kazaniu…” i wielkiej roli Jerzego Treli (6.10.2006)
• Genialny monodram Treli. Wczoraj w TVP Kultura, wkrótce w Teatrze Modrzejewskiej w Legnicy (11.10.2006)
• Wkrótce w Legnicy. „Wielkie kazanie…” i wielkie kuszenie Jerzego Treli (17.10.2006)