Mianem „Konsternacji” określił decyzję prezydenta Tadeusza Krzakowskiego o wypowiedzeniu umowy współprowadzenia Teatru Modrzejewskiej w Legnicy Aram Stern w swoim Subiektywnym Alfabecie Teatralnym 2022. Całość spisu publikujemy poniżej.

Obraz zbombardowanego przez rosyjskich okupantów Teatru Dramatycznego w ukraińskim Mariupolu stał się jednym z tragicznych symboli tej bezsensownej i brutalnej agresji na naszego wschodniego sąsiada, stąd ilustracją tegorocznego Subiektywnego Alfabetu Teatralnego mogło być tylko zdjęcie zniszczonego foyer mariupolskiego Teatru. Tuż po 24 lutego ukraińskie teatry zaczęły pełnić nie tylko rolę schronów dla mieszkańców bombardowanych miast, ale również pracowni wyplatania siatek maskujących bądź szycia mundurów wojskowych. Z Ukrainy do polskich teatrów wraz z falą uchodźców trafiły tamtejsze aktorki, które już w kilka miesięcy po agresji stawały na naszych scenach, a dramatopisarki i dramatopisarze pisali teksty dotykające tragedii Ukrainy. Te zespoły, które przetrwały, zaczęły pracę nad nowymi produkcjami, tymczasem polski teatr już bez covidowych obostrzeń w 2022 roku dość szybko odzyskiwał swych stęsknionych widzów…
Wśród kilkudziesięciu obejrzanych w tym roku spektakli, tylko w porządku alfabetycznym, zwrócili baczną uwagę:

A jak AKTORKA
Małgorzata Abramowicz, Żarnecka w Nocach i dniach, czyli między życiem i śmiercią, reż. Michał Siegoczyński // Chanel w Ośmiu kobietach, reż. Adam Orzechowski, Teatr im. W. Horzycy w Toruniu;
Karolina Adamczyk, Janis Joplin w Imagine, reż. Krystian Lupa, Teatr Powszechny w Warszawie / Teatr Powszechny w Łodzi;Dominika Bednarczyk, Konrad w Dziadach, reż. Maja Kleczewska, Teatr im. Juliusza Słowackiego w Krakowie;
Małgorzata Bogdańska, w monodramie Nie lubię Pana, Panie Fellini, reż. Marek Koterski, Teatr w walizce Małgorzaty Bogdańskiej i Marka Koterskiego;
Sara Celler-Jezierska, Rytmiczka w spektaklu Oficerki. O policji. Fantazja oparta na faktach, reż. Anna Smolar, Teatr Polski w Bydgoszczy;
Monika Chrząstowska, Adrianna Dorociak, Małgorzata Majewska, Sylwia Najah, Ewa Tucholska jako Amy Winehouse i inne postaci w Rehab. Wszystkie bitwy Amy Winehouse, reż. Karolina Kirsz, Teatr Żydowski w Warszawie;
Maria Dąbrowska w Edukacji seksualnej, reż. Michał Buszewicz, Teatr Współczesny w Szczecinie;
Anna Demczuk, Klara Zachanassian w Wizycie starszej pani, reż. Robert Czechowski, Teatr im. W. Siemaszkowej w Rzeszowie;
Beata Deutschman, Chór i jego koryfeusz w Królu Edypie, reż. Radosław Rychcik, Teatr Zagłębia w Sosnowcu;
Zhenia Doliak w Życiu na wypadek wojny, reż. Ula Kijak, Teatr Polski w Bydgoszczy / Teatr im. Wilama Horzycy w Toruniu // Amazonia w Ameryce, reż. Julia Holewińska, Teatr Polski w Bydgoszczy (przed wojną aktorka w Одеський академічний український музично-драматичний театр ім. В. Василька);
Ewa Galusińska, Lubow Raniewska w Wiśniowym sadzie, reż. Łukasz Kos, Teatr im. W. Horzycy w Toruniu;
Anna Ilczuk, Susan Sontag w Imagine, reż. Krystian Lupa, Teatr Powszechny w Warszawie / Teatr Powszechny w Łodzi;
Agnese Jēkabsone, Wiedźma/Kopciuszek w Grimmach, reż. Elmārs Seņkovs, Liepājas Teātris w Lipawie (Łotwa);
Alexandra Lupidi, Narratorka w Ricdin Ricdon, reż. Ilka Schönbein, Ilka Schönbein Theater Meschugge (Niemcy);
Mariola Łabno-Flaubenhaft, Matylda Ill w Wizycie starszej pani, reż. Robert Czechowski, Teatr im. W. Siemaszkowej w Rzeszowie;
Karolina Martin w monodramie Trzy ćwierci do śmierci, reż. Mateusz Smaczny i Karolina Martin, Teatr Niezależny FRAKTAL;
Dominika Miękus, Wrona w Słońce świeci wszystkim, reż. Lena Alberska, Teatr „Baj Pomorski” w Toruniu;
Emilia Piech, Niewolnica Isaura w Ameryce, reż. Julia Holewińska, Teatr Polski w Bydgoszczy;
Matylda Podfilipska, Pierette w Ośmiu kobietach, reż. Adam Orzechowski, Teatr im. W. Horzycy w Toruniu;
Agnieszka Przepiórska, w monodramie Simona K. Wołająca na puszczy, reż. Anna Gryszkówna, Teatr im. Juliusza Słowackiego w Krakowie – Dom Machin // Pani Rollinson w Dziadach, reż. Maja Kleczewska, Teatr im. Juliusza Słowackiego w Krakowie;
Michalina Rodak, Broń w Oficerkach. O policji. Fantazji opartej na faktach, reż. Anna Smolar / Piotr Korecki w Srebrnym globie, reż. Michał Buszewicz Teatr Polski w Bydgoszczy;
Joanna Rozkosz, Maria Callas w spektaklu Pasolini. Sny przed końcem, reż. Judyta Berłowska, Teatr im. W. Horzycy w Toruniu / Komuna Warszawa // Luiza w Ośmiu kobietach, reż. Adam Orzechowski, Teatr im. W. Horzycy w Toruniu;
Grażyna Rukowska-Kusa, Genowefa Wrona w Kapeluszu Pani Wrony, reż. Punch Mama, Teatr „Baj Pomorski” w Toruniu;
Ewa Skibińska, Marieliv w Imagine, reż. Krystian Lupa, Teatr Powszechny w Warszawie / Teatr Powszechny w Łodzi;
Julia Sobiesiak-Borucka, Celina w Nocach i dniach, czyli między życiem i śmiercią, reż. Michał Siegoczyński // Waria w Wiśniowym sadzie, reż. Łukasz Kos, Teatr im. W. Horzycy w Toruniu;
Mirosława Sobik, Terenia w Nocach i dniach, czyli między życiem i śmiercią, reż. Michał Siegoczyński, Teatr im. W. Horzycy w Toruniu;
Jolanta Teska, Susanne Pasolini w spektaklu Sny przed końcem, reż. Judyta Berłowska, Teatr im. W. Horzycy w Toruniu / Komuna Warszawa;
Małgorzata Trofimiuk, Milcząca w przedstawieniu Oficerki. O policji. Fantazja oparta na faktach, reż. Anna Smolar Teatr Polski w Bydgoszczy;
Paulina Walendziak, „Wodzirejka” w Wszyscy jesteśmy dziwni, reż. Olga Ciężkowska– AST Kraków, Teatr Nowy im. Kazimierza Dejmka w Łodzi;
Agnieszka Wawrzkiewicz w Ćwiczeniach stylistycznych, reż. Eva Rysová, Teatr im. W. Horzycy w Toruniu;
Małgorzata Witkowska, Matylda w spektaklu Oficerki. O policji. Fantazja oparta na faktach, reż. Anna Smolar, Teatr Polski w Bydgoszczy;
Marta Zięba, Patti Smith w Imagine, reż. Krystian Lupa, Teatr Powszechny w Warszawie / Teatr Powszechny w Łodzi;
Katarzyna Żuk w Wszyscy jesteśmy dziwni, reż. Olga Ciężkowska – AST Kraków, Teatr Nowy im. Kazimierza Dejmka w Łodzi;

A jak AKTOR
Grzegorz Artman, Antonin Artaud w Imagine, reż. Krystian Lupa, Teatr Powszechny w Warszawie / Teatr Powszechny w Łodzi;
Michał Bałaga, Król Edyp, syn Lajosa i Jokasty w Królu Edypie, reż. Radosław Rychcik, Teatr Zagłębia w Sosnowcu;
Jakub Brucheiser, Will Szekspir w SOMETHING ROTTEN, czyli coś się psuje, reż. Tomasz Dudkiewicz, Teatr Muzyczny im. Danuty Baduszkowej w Gdyni;
Przemysław Buksiński, Stary Człowiek z lasu w Jak obmyśliłem świat, reż. Magdalena Miklasz / Anna Stela, Latający Teatr Kantorowi;
Arkadiusz Buszko w Edukacji seksualnej, reż. Michał Buszewicz, Teatr Współczesny w Szczecinie;
Robert Chodur, Albert Ill w Wizycie starszej pani, reż. Robert Czechowski, Teatr im. W. Siemaszkowej w Rzeszowie;
Przemysław Chojęta, Jermołaj Łopachin w Wiśniowym sadzie, reż. Łukasz Kos, Teatr im. W. Horzycy w Toruniu;
Michał Czachor, Lucy w Imagine, reż. Krystian Lupa, Teatr Powszechny w Warszawie / Teatr Powszechny w Łodzi;
Michał Darewski w Ćwiczeniach stylistycznych, reż. Eva Rysová, Teatr im. W. Horzycy w Toruniu;
Egons Dombrovskis, Narrator/Śmierć w Grimmach, reż. Elmārs Seņkovs, Liepājas Teātris w Lipawie (Łotwa);
Jarosław Felczykowski, Leonid Gajew w Wiśniowym sadzie, reż. Łukasz Kos, Teatr im. W. Horzycy w Toruniu;
Mirosław Guzowski, Pies w Oficerkach. O policji. Fantazja oparta na faktach, reż. Anna Smolar Teatr Polski w Bydgoszczy;
Wojciech Jaworski, Chrystus w Pasolinim. Sny przed końcem, reż. Judyta Berłowska, Teatr im. W. Horzycy w Toruniu / Komuna Warszawa;
Marcin Kalisz, Ksiądz Piotr w Dziadach, reż. Maja Kleczewska, Teatr im. J. Słowackiego w Krakowie;
Andrzej Kłak, Antonin Artaud 2 w Imagine, reż. Krystian Lupa, Teatr Powszechny w Warszawie / Teatr Powszechny w Łodzi;
Damian Kwiatkowski, Witoldo Gombrowicz w Ameryce, reż. Julia Holewińska // Roman w Oficerkach. O policji. Fantazja oparta na faktach, reż. Anna Smolar // Tomasz I w Srebrnym globie, reż. Michał Buszewicz, Teatr Polski w Bydgoszczy;
Gatis Maliks, Trener w Grimmach, reż. Elmārs Seņkovs, Liepājas Teātris w Lipawie (Łotwa);
Marius Manole, Prozorow w Trzech siostrach. (Nie) zwykle swobodnym scenariuszu na podstawie Antoniego Czechowa, reż. Radu Afrim, Teatrul Naţional „I. L. Caragiale” Bucureşti (Rumunia);
Robert Mikluš, Etienne Lousteau w Straconych złudzeniach, reż. Jan Mikulášek, Divadlo Na zábradlí w Pradze (Czechy);
Jan Mazák, Pan Dudek w spektaklu Hrabal i mężczyzna w oknie, reż. Stanislav Moša, Městské divadlo Brno (Czechy);
Paweł Niczewski w Edukacji seksualnej, reż. Michał Buszewicz, Teatr Współczesny w Szczecinie;
Edgars Ozoliņš, Książę w Grimmach, reż. Elmārs Seņkovs, Liepājas Teātris w Lipawie (Łotwa);
Jan Peszek, Senator (gościnnie) w Dziadach, reż. Maja Kleczewska, Teatr im. J. Słowackiego w Krakowie;
Stielan Radev, Aksencjusz Popryszyn w Pamiętniku Wariata, reż. Nina Dimitrowa, Teatr Credo w Sofii (Bułgaria);
Michał Surówka, Tomasz w Srebrnym globie, reż. Michał Buszewicz, Teatr Polski w Bydgoszczy;
Julian Świeżewski, Timothy Leary w Imagine, reż. Krystian Lupa, Teatr Powszechny w Warszawie / Teatr Powszechny w Łodzi;
Paweł Tchórzelski, Lucjan w Nocach i dniach, czyli między życiem i śmiercią, reż. Michał Siegoczyński, Teatr im. W. Horzycy w Toruniu;
Vojtěch Vondráček, Lucien Chardon w Straconych złudzeniach, reż. Jan Mikulášek, Divadlo Na zábradlí w Pradze;
Mariusz Wójtowicz, Barnaba Niedźwiedź w Kapeluszu Pani Wrony, reż. Punch Mama, Teatr „Baj Pomorski” w Toruniu;
Marcin Zawodziński, Diego Armando Maradona w Ameryce, reż. Julia Holewińska, Teatr Polski w Bydgoszczy;

A jak ANIMACJA
Pauline Drünert, Młynarka/Królowa w Ricdin Ricdon, reż. Ilka Schönbein, Ilka Schönbein Theater Meschugge (Niemcy);
Karolina Martin, monodram Trzy ćwierci do śmierci, reż. Karolina Martin i Mateusz Smaczny, Poznańska Fundacja Artystyczna/ Teatr Niezależny FRAKTAL;
Natalia Sakowicz, Romans, Akademia Teatralna im. A. Zelwerowicza w Warszawie /
Akademia Teatralna im. A. Zelwerowicza Filia w Białymstoku / Teatr Ochoty w Warszawie;

A jak AUTORKA / AUTOR

Michał Buszewicz, Srebrny glob, reż. Michał Buszewicz, Teatr Polski w Bydgoszczy;
Julia Holewińska / Tomasz Szerszeń Ameryka, reż. Julia Holewińska, Teatr Polski w Bydgoszczy;
Karolina Kirsz, Rehab. Wszystkie bitwy Amy Winehouse, reż. Karolina Kirsz, Teatr Żydowski w Warszawie;
Piotr Rowicki, Simona K. Wołająca na puszczy, monodram Agnieszki Przepiórskiej, reż. Anna Gryszkówna, Teatr im. J. Słowackiego – Dom Machin
Anna Smolar, Oficerki. O policji. Fantazja oparta na faktach, reż. Anna Smolar, Teatr Polski w Bydgoszczy;
Elise Wilk, Zniknięcia, nagroda główna AURORY. Nagrody Dramaturgicznej Miasta Bydgoszczy;

B jak BUDOWA
otwarcie Sceny Kameralnej im. Joanny Bogackiej Teatru Wybrzeże w Sopocie;
warszawscy radni przyznali pieniądze na rewitalizację i adaptację kamienicy przy ul. Próżnej 14, która w ciągu kilku lat stanie się stałą siedzibą Teatru Żydowskiego;
rozpoczęcie kompleksowej modernizacji budynku Teatru Polskiego w Bydgoszczy;
wykonawcą czwartego kręgu Opery Nova w Bydgoszczy będzie firma Budimex;
Teatr Pinokio w Łodzi w 100-letniej fabryce przy ulicy Sienkiewicza prawie gotowy;
trwał remont Teatru im. Stefana Żeromskiego w Kielcach;
Teatr Wielki w Poznaniu na półmetku wielkiego remontu. Jest już nowy dach nad sceną;
budowa dużej sceny Kujawsko-Pomorskiego Teatru Muzycznego w Toruniu ponownie wstrzymana po odkryciu fragmentu średniowiecznego muru;

C jak CHOREOGRAFIA / RUCH SCENICZNY
Sylwia Adamowicz i Maciej Glaza w musicalu SOMETHING ROTTEN, czyli coś się psuje, reż. Tomasz Dutkiewicz, Teatr Muzyczny im. Danuty Baduszkowej w Gdyni;
Kaya Kołodziejczyk, Dziady, reż. Maja Kleczewska, Teatr im. J. Słowackiego w Krakowie;
Katarzyna Sikora, Oficerki. O policji. Fantazja oparta na faktach, reż. Anna Smolar Teatr Polski w Bydgoszczy;
Iza Szostak, Romans w reżyserii i wykonaniu Natalii Sakowicz;

D jak DEBIUT
Tymon Podfilipski, Piotruś i Tomaszek w Nocach i dniach, czyli między życiem i śmiercią, reż. Michał Siegoczyński, Teatr im. W. Horzycy w Toruniu;

D jak DŹWIĘK
Maciej Cempura w Romansie w reżyserii i wykonaniu Natalii Sakowicz;
Jacek Mazurkiewicz w Rehab. Wszystkie bitwy Amy Winehouse, reż. Karolina Kirsz, Teatr Żydowski w Warszawie;

E jak EPIZOD
Maria Kierzkowska, Jadwiga Ostrzeńska w Nocach i dniach, czyli między życiem i śmiercią, reż. Michał Siegoczyński, Teatr im. W. Horzycy w Toruniu;

F jak FESTIWAL

Alternatywne Spotkania Teatralne KLAMRA, Klub Od Nowa w Toruniu, 2-9 kwietnia 2022;
Toruńskie Spotkania Teatrów Jednego Aktora, Teatr „Baj Pomorski” w Toruniu, 13-15 maja 2022;
Warszawskie Spotkania Teatralne, Teatr Dramatyczny m.st. Warszawy, 19-29 maja 2022;
Międzynarodowy Festiwal Teatralny KONTAKT, Teatr im. W. Horzycy w Toruniu, 21 maja – 12 czerwca 2022;
Międzynarodowy Festiwal Sztuk TRANS/MISJE TRÓJMORZE’22, Teatr im. Wandy Siemaszkowej w Rzeszowie, 19-28 sierpnia 2022;
Międzynarodowy Festiwal Teatrów Lalek SPOTKANIA, Teatr „Baj Pomorski” w Toruniu, 15-21 października 2022;

G jak GRIMMOWIE
Grimmowie z Liepājas Teātris (Łotwa) w reżyserii Elmārsa Seņkovsa. Druga część (rozpisanej na trylogię) krwawej i naostrzonej wielowątkowo historii – tym razem rewelacyjnie zbudowana na podstawie baśni braci Grimm. Tak doskonałe, totalne widowisko, pełne pięknych obrazów, niezwykłej choreografii, groteski i goryczy zawartych w słowach oraz smutku w dźwiękach, że na 05. Międzynarodowym Festiwalu Sztuk TRANS/MISJE – TRÓJMORZE’22 w Rzeszowie mogliśmy na chwilę zapomnieć o … apokalipsie;

H jak (nie)HETERONORMATYWNOŚĆ
subtelna w spektaklu Pasolini. Sny przed końcem, reż. Judyta Berłowska, Teatr im. W. Horzycy w Toruniu / Komuna Warszawa;

I jak INNOWACJA
muzyka na żywo generowana m.in. za pomocą wycieraczek i karoserii auta w Pieśniach bez słów, reż. Thom Luz, Thom Luz und Bernadetta Theaterproduktionen (Szwajcaria);
astronauta Bobi k68 (Ciprian Nicula) w Trzech siostrach. (Nie) zwykle swobodnym scenariuszu na podstawie Antoniego Czechowa, reż. Radu Afrim, Teatrul National „I.L. Caragiale” Bucuresti (Rumunia);

K jak KONSTERNACJA
wojewoda mazowiecki odwołał Monikę Strzępkę ze stanowiska dyrektor Teatru Dramatycznego w Warszawie. Powód? Program Moniki Strzępki nie spełnił wymagań zapisanych w konkursie na stanowisko dyrektora Teatru Dramatycznego w Warszawie;
decyzja prezydenta Legnicy Tadeusza Krzakowskiego o wypowiedzeniu umowy o współfinansowaniu Teatru im. Heleny Modrzejewskiej w tym mieście;
w TR Warszawa zespół aktorski wraz z innymi pracownikami teatru oraz związkami zawodowymi sformułował bardzo konkretne zarzuty wobec dyrekcji teatru (Natalia Dzieduszycka i Grzegorz Jarzyna) i przedstawił propozycje, mające uzdrowić trudną sytuację panującą teraz w TR.
decyzja prezydenta Torunia, Michała Zaleskiego o cofnięciu dotacji na 36. Toruńskie Spotkania Teatrów Jednego Aktora;
dyrektor Teatru Groteska w Krakowie od 1998 roku, Adolf Weltschek jest oskarżany przez 23 byłych pracowników o mobbing;
Michał Chorosiński, mąż posłanki PiS, został zastępcą dyrektora Teatru Jaracza w Łodzi. Teatr jest podległy samorządowi województwa łódzkiego zarządzanego przez PiS i koalicjantów. To nie pierwsza próba obsadzenia aktora z obsady Smoleńska, zaś prywatnie męża Dominiki Figurskiej, posłanki PiS na Sejm. Chorosiński startował już w konkursie na dyrektora Jaracza. Został wtedy odrzucony głosami zespołu. W lipcu 2022 roku Zarząd Województwa Łódzkiego powołał Chorosińskiego na stanowisko zastępcy dyrektora ds. artystycznych;
miesiąc po objęciu stanowiska dyrektora częstochowskiego Teatru im. Adama Mickiewicza, Olaf Lubaszenko złożył rezygnację z przyczyn formalnych;
K jak KOSTIUMY
Anna Adamek / Martyna Kander w musicalu SOMETHING ROTTEN, czyli coś się psuje, reż. Tomasz Dutkiewicz, Teatr Muzyczny im. Danuty Baduszkowej w Gdyni;
Dariusz Panas w Kapeluszu Pani Wrony, reż. Punch Mama, Teatr „Baj Pomorski” w Toruniu
Konrad Parol, Dziady, reż. Maja Kleczewska, Teatr im. J. Słowackiego w Krakowie;
Reinis Suhanovs, w Grimmach, reż. Elmārs Seņkovs, Liepājas Teātris w Lipawie (Łotwa)

K jak KULE ORTOPEDYCZNE
Dominika Bednarczyk w Dziadach, reż. Maja Kleczewska, Teatr im. J. Słowackiego w Krakowie;
Paweł L. Gilewski, Krzysztof Kolumb w Ameryce, reż. Julia Holewińska, Teatr Polski w Bydgoszczy;

L jak LALKA
Olga Ryl-Krystianowska, lalka Marta w monodramie Romans, reż. i wykonanie Natalia Sakowicz;
Karolina Martin, lalka Babuchy w monodramie Trzy ćwierci do śmierci, reż. Karolina Martin i Mateusz Smaczny, Poznańska Fundacja Artystyczna / Teatr Niezależny FRAKTAL;

L jak LUPA
wojenne okoliczności „sprzyjały” widzom 26. Międzynarodowego Festiwalu Teatralnego KONTAKT: Krystian Lupa, zamiast na Festiwalu Złota Maska w Moskwie pojawił się w… Toruniu. W swym teatralnym manifeście Imagine nie nakreślił widzom olśniewającej wizji dzieci kwiatów, ani nie popełnił hagiografii Johna Lennona, lecz wprowadził w swoistą pętlę czasu i zaprosił w bardzo długą psychodeliczną podróż;

M jak MARIUPOL
16 marca 2022 roku rosyjscy okupanci świadomie bombardując Teatr Dramatyczny w ukraińskim Mariupolu zabili około 300 osób ukrywających się w jego podziemiach. Nie pomogły wymalowane z obu stron budynku wielkie napisy „DZIECI”. 22 grudnia agresorzy przystąpili do wyburzania budynku, tym samym zacierając dowody własnych zbrodni. Oficjalnie rosyjskie władze okupacyjne Mariupola utrzymują, że chcą jak najszybciej odbudować zniszczony Teatr…

M jak MULTIMEDIA
Ewelina Miąsik, operatorka kamery w Nocach i dniach, czyli między życiem i śmiercią, reż. Michał Siegoczyński, Teatr im. W. Horzycy w Toruniu;
Tomasz Szerszeń w Ameryce, Teatr Polski w Bydgoszczy, reż. Julia Holewińska;

M jak MUZYKA
Maciej Cempura do monodramu Romans w reżyserii i wykonaniu Natalii Sakowicz // do spektaklu Włosy Mamy, reż. Anita Piotrowska, Teatr Lalek Banialuka w Bielsku-Białej;
Radosław Duda w Ameryce, reż. Julia Holewińska, Teatr Polski w Bydgoszczy;
Jan Gembala do spektaklu Kapelusz Pani Wrony, reż. Punch Mama, Teatr „Baj Pomorski” w Toruniu;
Alexandra Lupidi, na żywo w Ricdin Ricdon, reż. Ilka Schönbein, Ilka Schönbein Theater Meschuge (Niemcy);
Edgars Mākens, na żywo w Grimmach, reż. Elmārs Seņkovs, Liepājas Teātris (Łotwa);
Jacek Mazurkiewicz, aranżacje na żywo piosenek Amy Winehouse w Rehab. Wszystkie bitwy Amy Winehouse, reż. Karolina Kirsz, Teatr Żydowski w Warszawie;
Anna Stela do spektaklu Pasolini. Sny przed końcem, reż. Judyta Berłowska, Teatr im. W. Horzycy w Toruniu / Komuna Warszawa;

N jak NAGRODY
Nagroda Teatru im. Wilama Horzycy:
Nagrodę Wilama Publiczności otrzymał Arkadiusz Walesiak;
Nagrody Miesięcznika „Teatr”:
Anna Augustynowicz za reżyserię Odlotu na podstawie sztuki Zenona Fajfera w Teatrze Współczesnym w Szczecinie;
Dominika Bednarczyk za rolę Konrada w Dziadach na podstawie dramatu Adama Mickiewicza w reżyserii Mai Kleczewskiej w Teatrze im. J. Słowackiego w Krakowie;
Łukasz Lewandowski za rolę Ucznia/Jerzyka w Sztuce intonacji na podstawie dramatów Tadeusza Słobodzianka w reżyserii Anny Wieczur w Teatrze Dramatycznym m.st. Warszawy;
Nagroda Sekcji Krytyków Teatralnych ZASP
Aktorka Teatru im. Wilama Horzycy w Toruniu, Julia Szczepańska została tegoroczną laureatką Nagrody im. Andrzeja Nardellego za najlepszy debiut za rolę Barbary Niechcic w spektaklu Noce i dnie, czyli między życiem i śmiercią w reżyserii Michała Siegoczyńskiego,
Nagroda 60. Festiwalu Arcydzieł w Rzeszowie
Nagrodę główną Festiwalu Arcydzieł, statuetkę „Wanda” – za najoryginalniejsze i najbardziej twórcze odczytanie klasycznego tekstu – przyznano Teatrowi im. Wilama Horzycy w Toruniu za spektakl Noce i dnie czyli między życiem a śmiercią inspirowany powieścią Marii Dąbrowskiej;

O jak ODKRYCIE
Weronika Krystek, Duniasza w Wiśniowym sadzie, reż. Łukasz Kos, Teatr im. W. Horzycy w Toruniu;
Julia Szczepańska, Barbara Niechcic w Nocach i dniach czyli między życiem i śmiercią, reż. Michał Siegoczyński // Ania w Wiśniowym sadzie, reż. Łukasz Kos, Teatr im. W. Horzycy w Toruniu;
Justyna Wiśniewska, uczennica LO w Radziejowie, za interpretację fragmentów zbioru opowiadań Sylwii Chutnik W krainie czarów, 36. Toruńskie Spotkania Teatrów Jednego Aktora, Teatr „Baj Pomorski” w Toruniu; „UZASADNIENIE: za stworzenie pełnowymiarowego spektaklu teatralnego. Za bardzo dobrą mimikę i wyraziste oczy. Za umiejętność świadomego operowania głosem. Za kompletność stworzonej kreacji”.

P jak PROMOCJA
Ultrakatoliccy aktywiści organizowali „publiczną modlitwę” przed siedzibą Teatru Nowego Proxima w Krakowie. Miała to być modlitwa „wynagradzająca za grzech bluźnierstwa” w spektaklu Kora Boska wg scenariusza i w reżyserii Katarzyny Chlebny. Do końca roku nie sposób było zdobyć biletów na przedstawienie;

R jak REŻYSERIA
Julia Holewińska, Ameryka, Teatr Polski w Bydgoszczy;
Ula Kijak, Życie na wypadek wojny, Teatr Polski w Bydgoszczy / Teatr im. W. Horzycy w Toruniu;
Karolina Kirsz, Rehab. Wszystkie bitwy Amy Winehouse, Teatr Żydowski w Warszawie;
Maja Kleczewska, Dziady, Teatr im. Juliusza Słowackiego w Krakowie;
Łukasz Kos, Wiśniowy sad, Teatr im. W. Horzycy w Toruniu;
Krystian Lupa, Imagine, Teatr Powszechny im. Zygmunta Hübnera w Warszawie / Teatr Powszechny w Łodzi;
Thom Luz, Pieśni bez słów, Thom Luz i Bernetta Theaterproduktionen, Zurych (Szwajcaria);
Ilka Schönbein, Ricdin, Ridon, Ilka Schönbein Theater Meschugge (Niemcy);
Elmārs Seņkovs, Grimmowie, Liepājas Teātris w Lipawie (Łotwa);
Michał Siegoczyński, Noce i dnie, czyli między życiem i śmiercią, Teatr im. W. Horzycy w Toruniu;
Anna Smolar, Oficerki. O policji. Fantazja oparta na faktach, Teatr Polski w Bydgoszczy;

R jak REŻYSERIA ŚWIATŁA
Katarzyna Borkowska w Dziadach, reż. Maja Kleczewska, Teatr im. J. Słowackiego w Krakowie;
Thom Luz, Tina Bleuler, w Pieśniach bez słów, reż. Thom Luz, Thom Luz i Bernetta Theaterproduktionen, Zurych (Szwajcaria);
Anja Schimanski w Ricdin Ricdon, reż. Ilka Schönbein, Ilka Schönbein Theater Meschugge, (Niemcy);

R jak ROZCZAROWANIE
pierwszy spektakl zaproszony do Polski z objętej wojną Ukrainy niestety rozczarował swą archaiczną już formą. Smak wiśni z Narodowego Akademickiego Ukraińskiego Teatru Dramatycznego im. Marii Zańkowieckiej we Lwowie, wyreżyserowany przez Hałynę Wołowecką był jednak wyraźnie nastawiony na wywołanie nostalgii oraz podarowanie chwili spokoju bądź relaksu po strasznych przejściach zaproszonym do Teatru Maska ukraińskim mieszkankom Rzeszowa;

S jak SCENOGRAFIA
Katarzyna Borkowska do Dziadów, reż. Maja Kleczewska, Teatr Słowackiego w Krakowie;
Nina Dimitrova / Vassil Vassilev-Zuek, + kostium w monodramie Pamiętnik Wariata, reż. Nina Dimitrova, Teatr Credo w Sofii (Bułgaria);
Joanna Załęska, + kostiumy w Pasolinim. Snach przed końcem, reż. Judyta Berłowska, Teatr im. W. Horzycy w Toruniu / Komuna Warszawa;
Irina Moscu + kostiumy w Trzech siostrach, (Nie)zwykle swobodnym scenariuszu wg Czechowa, reż. Radu Afrim Teatrul Național „I. L. Caragiale” Bucureşti (Rumunia);
Reinis Suhanovs w Grimmach, reż. Elmārs Seņkovs, Liepājas Teātris w Lipawie (Łotwa);

S jak SPEKTAKL (najlepsza dziesiątka)
Ameryka, Teatr Polski w Bydgoszczy, reż. Julia Holewińska;
Dziady, Teatr im. Juliusza Słowackiego w Krakowie, reż. Maja Kleczewska;
Grimmowie, Liepājas Teātris w Lipawie (Łotwa), reż. Elmārs Seņkovs;
Imagine, Teatr Powszechny im. Zygmunta Hübnera w Warszawie / Teatr Powszechny w Łodzi, reż. Krystian Lupa
Noce i dnie, czyli między życiem i śmiercią, Teatr im. W. Horzycy w Toruniu, reż. Michał Siegoczyński;
Oficerki. O policji. Fantazja oparta na faktach, Teatr Polski w Bydgoszczy, reż. Anna Smolar;
Pamiętnik Wariata, monodram Stielana Radeva, Teatr Credo w Sofii (Bułgaria), reż. Nina Dimitrowa;
Ricdin, Ricdon, Ilka Schönbein Theater Meschugge (Niemcy), reż. Ilka Schönbein;
Trzy siostry, (Nie)zwykle swobodny scenariusz wg Czechowa, Teatrul Național „I. L. Caragiale” Bucureşti (Rumunia), reż. Radu Afrim;
Simona K. Wołająca na puszczy, monodram Agnieszki Przepiórskiej, Teatr im. J. Słowackiego – Dom Machin, reż. Anna Gryszkówna;

T jak TOKARCZUK (cytat)
Olga Tokarczuk: „(…) – Na pewno nie jest to czas dobry dla sztuki i kultury. Inter arma silent (W czasie wojny milczą Muzy). Ale z drugiej strony później ktoś będzie musiał to wszystko opisać i opowiedzieć”.

U jak UKRAINA
25 maja 2022 roku, podczas 26. Międzynarodowego Festiwalu Teatralnego KONTAKT w Toruniu odbyła się prapremiera Życia na wypadek wojny w reżyserii Uli Kijak, przygotowana w koprodukcji MFT KONTAKT Teatru im. Wilama Horzycy w Toruniu oraz Teatru Polskiego w Bydgoszczy przy współpracy Miejskiego Centrum Kultury w tym mieście. To właśnie do tego ostatniego miejsca, tuż po ucieczkach przed padającymi bombami, trafiły ukraińskie artystki zmuszone opuścić swoje domy i miejsca pracy. Wraz z kilkoma kobietami: artystką wizualną, poetką i pisarką, studentką, Zhenią Doliak – do niedawna aktorką Teatru im. Wasyla Wasylki w Odessie, prezenterką i wykładowczynią czy śpiewaczką i flecistką, krok po kroku poznawaliśmy nową, wojenną rzeczywistość, w jakiej od 24 lutego były zmuszone się znaleźć, by umieć rozszyfrowywać nowe kody, zachowania, nie zwariować z przerażenia, lecz działać;
aktorzy pochodzenia ukraińskiego wygłaszają fragment trzeciej części Dziadów Do przyjaciół Moskali w spektaklu Dziady, w reżyserii Mai Kleczewskiej, Teatr im. J. Słowackiego w Krakowie;
w najnowszym przedstawieniu w reż. Mai Kleczewskiej – Łaskawe, zrealizowanym w Teatrze Śląskim w Katowicach występują dwie ukraińskie aktorki: Nina Zakharova i Kateryna Vasiukova;
przy wypełnionej sali 22 grudnia 2022 roku na deskach głównej sceny dramatycznej Kijowa – Narodowego Akademickiego Teatru im. Iwana Franki odbyła się pierwsza premiera od początku rosyjskiej inwazji na Ukrainę. Wystawiono słynną sztukę Kariera Artura Ui Bertolta Brechta w reżyserii Dmytra Bohomazowa;

W jak WALIZKA
walizki na kółkach ciągną uchodźcy, ale ich bólu i rozpaczy nie pomieści nawet tak ogromna walizka, jak w scenografii Pavla Hubički do spektaklu Kto się boi Pani Eś? Zdrojowego Teatru Animacji w Jeleniej Górze, reż. Punch Mama;
W jak WYDARZENIE
Scenie na Zapleczu Teatru im. W Horzycy w Toruniu nadano imię zmarłej 22 lutego 2022 roku Krystyny Meissner;
Imagine Krystiana Lupy tuż po premierze pokazany dwukrotnie na 26. Międzynarodowym Festiwalu Teatralnym KONTAKT w Toruniu;

Z jak ZESPÓŁ
Teatru Powszechnego w Warszawie / Teatru Powszechnego w Łodzi w Imagine, reż. Krystian Lupa;
Teatru im. Juliusza Słowackiego w Dziadach, reż. Maja Kleczewska;
Teatru im. W. Horzycy w Toruniu w Ćwiczeniach stylistycznych, reż. Eva Rysová;
Teatru Polskiego w Bydgoszczy w Srebrnym Globie, reż. Michał Buszewicz;
Teatru Żydowskiego w Warszawie w Rehab. Wszystkie bitwy Amy Winehouse, reż. Karolina Kirsz;

Z jak ZMIANY
Litewski Rosyjski Teatr Dramatyczny, dawna Pohulanka, zmienił nazwę na Stary Teatr w Wilnie;

Z jak ZAGADKA
„No kiedy ci Moskali nas opuszczą?” (to zdanie usłyszeli widzowie 05. Międzynarodowego Festiwalu Sztuk TRANS/MISJE TRÓJMORZE w Rzeszowie. Padło w spektaklu Matka Najemnica Akademickiego Regionalnego Ukraińskiego Teatru Dramatycznego im. I. Ozarkiewicza w Kołomyji wyreżyserowanym przez Serhija Kuzyka).

(Aram Stern, „SUBIEKTYWNY ALFABET TEATRALNY 2022 Arama Sterna, https://teatrdlawszystkich.eu/, 27.12.2022)