W piątek 4 września wyreżyserowany przez Jacka Głomba dramat Roberta Urbańskiego pokazany zostanie publiczności 3. Festiwalu Teatrów Europy Środkowej w Koszycach na Słowacji. Możliwość taką stworzyła specjalna dotacja (30 tys. zł) ministra kultury, który udzielił jej w ramach programu promocji kultury polskiej za granicą.

Grane od dwóch lat przedstawienie pełne jest bolesnej historii, magii, granej na żywo muzyki i tańca. Zostało ciepło przyjęte przez publiczność, dobrze ocenione przez krytyków.

„Legnicki “Łemko” w inscenizacji Jacka Głomba to spektakl prowadzony tak blisko życia, jak można sobie tylko wyobrazić. Mocna satyra gryzie spokojne sumienia. Szczęśliwie brak tu doraźnej propagandy politycznej, ale nie brak dramatycznego banału życia. Ta szopka przypomina, że ludobójstwo i wysiedlenia, także w Polsce, są źle zabliźnioną raną“ - napisał w Dzienniku Leszek Pułka dając spektaklowi rekomendacje i cztery gwiazdki (dobry).

Spektakl, którego scenariusz napisał Robert Urbański, oparty został na autentycznych relacjach Łemków, z którymi twórcy rozmawiali. Nie jest jednak dokumentem, lecz kreacją artystyczną. To pierwszy w polskiej dramaturgii projekt polsko-ukraińsko-łemkowski, którego źródło wypływa z Legnicy i okolic, które - na skutek przesiedleń będących konsekwencją Akcji „Wisła” – stały się nową ojczyzną dla tych grup narodowych.

W przedstawieniu zobaczymy ostatnie dni życia wysiedlonego na Ziemie Zachodnie Łemka Oresta podczas jego spotkania z mocno już wynarodowionymi, kosmopolitycznymi dziećmi, reprezentantami młodego pokolenia kapitalizmu, które ojca traktują jak cepeliowski zabytek, symbol czasów, które nie nadają się do opisu współczesności. We wspomnieniach bohatera, pojawi się jego historia życia pełna dramatycznych okoliczności, które przyniosła tragiczna historia XX wieku, jego wybory i przeżycia wcielone w odrealnione postaci „duchów przeszłości”. Wszystko po to, by jego dzieci i wnuki – wbrew otoczeniu - zachowały wiarę, kulturę i tożsamość.

„Spektakl Głomba to przypowieść o świecie, którego już nie ma. Winny jest bezwzględny los, ale jednocześnie nikt nie powinien czuć się niewinny. Ani Łemkowie, którzy zdradzili swych polskich sąsiadów, ani Polacy, którzy nie potrafili im wybaczyć wynikłego ze zwierzęcego lęku zachowania. Ani nawet dzieci Oresta, obojętne wobec przeszłości, skoncentrowane na własnych karierach i mające poczucie coraz większej pustki. Bardzo dramatycznego wymiaru nabiera scena, gdy zaczynają na ścianie łemkowskiej chyży rysować dom. Taki zwykły dom, jaki malują dzieci w przedszkolu, z dymem z komina i oknami, dom będący symbolem rodziny, spokoju, szczęścia. "Łemko" jest kolejną częścią opowieści, którą snuje w swych spektaklach Głomb. Opowieści o zwykłych ludziach na tle wielkiej historii. I o wielkiej historii, dla której ludzkie losy są tylko nawozem. Mogą próbować bronić się przed jej nieuchronnością, ale ostatecznie i tak skazani są na porażkę” – zauważył Mariusz Urbanek w Gazecie Wyborczej Wrocław.

Prezentacja spektaklu na festiwalu w Koszycach ma także dodatkowy kontekst, bowiem Łemkowie – rusińscy górale karpaccy – zamieszkiwali po obu stronach dzisiejszej polsko-słowackiej granicy.


Teatr Modrzejewskiej w Legnicy
Robert Urbański
ŁEMKO

reżyseria: Jacek Głomb
scenografia: Małgorzata Bulanda
muzyka: Bartek Straburzyński, gra na żywo kapela Brodów oraz Łukasz Matuszyk i Piotr Sypień
ruch sceniczny: Kamila Jankowska, Witold Jurewicz
premiera: 13 września 2007 podczas I Międzynarodowego Festiwalu Teatralnego „Miasto” w Legnicy

Grają: Zbigniew Waleryś, Anita Poddębniak, Bartosz Bulanda, Robert Gulaczyk, Magda Skiba, Ewa Galusińska, Paweł Wolak, Joanna Gonschorek, Łukasz Węgrzynowski, Rafał Cieluch, Gabriela Fabian, Magda Biegańska, Jakub Kotyński, Dariusz Majchrzak, Grzegorz Wojdon, Katarzyna Dworak, Tadeusz Ratuszniak, Zuza Motorniuk, Małgorzata Urbańska, Bogdan Grzeszczak.