Drukuj

Jaki był miniony rok dla legnickiej sceny dramatycznej? To przede wszystkim rok pierwszych premier związanych z rozpoczęciem nowego, trzyletniego programu ideowo-artystycznego nazwanego Teatrem Opowieści. 2012 był także rokiem wyjątkowo wielu podróży artystycznych z legnickimi spektaklami, zarówno krajowych jak i zagranicznych, a także licznych nagród, które padły łupem artystów realizujących sztuki w Teatrze Modrzejewskiej. Był to także kolejny rok bezprecedensowej w skali kraju akcji edukacyjnej dla dzieci i młodzieży, a także wydarzeń pozateatralnych takich jak m.in. jubileusz zespołu The Beatles.


Manifest Kontrrewolucyjny i premiery Teatru Opowieści

Cztery premiery: „Inny chłopiec: wg Willy’ego Rusella w adaptacji i reżyserii Krzysztofa Kopki i Pawła Palcata, „Iwanow” Antoniego Czechowa w reżyserii Linasa M. Zaikauskasa, „Komedia obozowa” (prapremiera światowa) Roya Kifta w reżyserii Łukasza Czuja oraz „Historia o Miłosiernej, czyli testament psa” Ariano Suassuna w reżyserii Piotra Cieplaka rozpoczęły w roku 2012 realizację nowego ideowo-artystycznego projektu, obliczonego na trzy lata (2012-2014) programu nazwanego Teatrem Opowieści. Start tego projektu poprzedziło opublikowanie w styczniu (szeroko omawianego i komentowanego w Polsce) Manifestu Kontrrewolucyjnego, który stał się ideowym uzasadnieniem dla dokonanej zmiany linii programowej legnickiego teatru i zakończenia tym samym wieloletniego programu społeczno-artystycznego znanego pod nazwą „Teatr, którego Sceną jest Miasto”.

Trzyletni projekt Teatr Opowieści ma na celu ukazanie, czym dla odbudowy wspólnoty jest opowieść snuta wedle naturalnych predyspozycji percepcyjnych widzów. Także po to, by przeciwstawić się obowiązującemu modelowi kultury, który spycha na margines zainteresowanie jednostkowymi historiami ludzkimi, stanowiącymi gwarant przekazywania wiedzy o człowieku. Zastępowanie opowieści kolażami obrazów, klisz, nietłumaczących się nawzajem performansów w konsekwencji powoduje kryzys tożsamości, uniemożliwia odbiorcy identyfikowanie się z historią, konfrontację postaw, a także zubaża sferę emocji widza, takich jak: wzruszenie, niepokój, smutek czy radość.

Wychodząc z założenia, że opowieść jest najbardziej naturalnym i zrozumiałym dla człowieka przekazem, celem programu jest dotarcie do tych, którzy przez stratę opowieści stracili także możliwość uczestniczenia w kulturze, stali się wykluczeni przez niższy poziom wykształcenia lub po prostu niemożność pojęcia zawiłego dyskursu, przenikającego współcześnie wszystkie dziedziny sztuki. Zamiarem Teatru Opowieści jest demokratyzacja dostępu do sztuki i teatr, który zrozumieją tak profesorowie, jak i gospodynie domowe, tak robotnicy, jak i studenci. W realizacji programu uczestniczy zaproszone grono najwybitniejszych artystów sceny posiadających bogate doświadczenie poparte serią prestiżowych nagród i wyróżnień. Wielu z nich po raz pierwszy reżyserować będzie na legnickiej scenie.

Teatr skutecznie zapewnił sobie zewnętrzne źródła finansowania tego programu w roku 2012 (400 tys. zł Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego, 200 tys. zł Urząd Marszałkowski Województwa Dolnośląskiego). Złożył też aplikacje gwarantujące kontynuację projektu w kolejnych latach.

Spektakle, artystyczne podróże, nagrody

Oprócz przedstawień premierowych na repertuar legnickiego teatru składały się w roku 2012 sztuki, które swoje premiery miały w latach poprzednich. M.in.: „III Furie”, „Mizantrop”, „Czas terroru”, „Świństwo”, „Palę Rosję – opowieść syberyjska”, „Orkiestra”, „Niekończąca się opowieść”, „Zrozumieć H.”, „Marat-Sade”, „Łemko”. Własny repertuar uzupełniany był przedstawieniami gościnnymi (impresariat). Były to: „Leśne przygody Tymoteusza” Zdrojowego Teatru Animacji w Jeleniej Górze (sześciokrotnie, dla dzieci), „Dobry wieczór państwu” Teatru Polonia w Warszawie, „Misterium Narodzenia” Teatru Walny w Warszawie, „Żywoty świętych osiedlowych”  Teatru Ad Spectatores we Wrocławiu (w ramach WROSTJA) oraz dziewięć głośnych tytułów zaprezentowanych w ramach 2. Festiwalu Teatru Nie-Złego w Legnicy (o tym osobno). Wszystko razem złożyło się na 193 spektakle, które na macierzystych scenach obejrzało 23 tysiące widzów.

Rok 2012 był wyjątkowo intensywny jako czas artystycznych podróży na zaproszenie krajowych i zagranicznych festiwali i przeglądów.  Teatr zagrał aż 46 przedstawień (11 tytułów) na wyjeździe pokonując trasę liczącą blisko 20 tys. kilometrów! W kraju: Łódź, Katowice, Bolesławiec, Warszawa, Szczecin, Wrocław, Bytom, Koszalin, Zabrze, Mysłowice, Poznań, Kargowa, Nowy Sącz, Gorlice, Lublin, Wałbrzych (w niektórych miejscach parokrotnie). Poza granicami: Archangielsk (Rosja), Koszyce (Słowacja), Nitra (Słowacja) i Maribor (Słowenia). Wyjazdowo najczęściej (po 14 razy) prezentowane były „III Furie” Sylwii Chutnik, Magdy Fertacz i Małgorzaty Sikorskiej-Miszczuk w reż. Marcina Libera oraz „Orkiestra” Krzysztofa Kopki w reż. Jacka Głomba. Oprócz znaczenia prestiżowego i promocyjnego artystyczne wyjazdy i gościnne prezentacje legnickich sztuk miały niebagatelny wymiar finansowy. Przychody teatru z tego tytułu wyniosły 750 tys. zł. Szczególne znaczenie miały regularne wizyty legnickiego zespołu artystycznego na oddanej do użytku po wieloletnim remoncie scenie Teatru Starego w Bolesławcu (od marca do listopada 7 przedstawień) na mocy umowy o stałej współpracy z tamtejszym Starostwem Powiatowym.

Legnickie sztuki przyniosły ich twórcom i wykonawcom szereg nagród. Najczęściej nagradzano za „III Furie”: aktorkę Joannę Gonschorek (Międzynarodowy Festiwal Sztuk Przyjemnych i Nieprzyjemnych w Łodzi, Festiwal Małych Form „Kontrapunkt” w Szczecinie, Nagroda Marszałka Województwa Dolnośląskiego), reżysera Marcina Libera (Laur Konrada oraz nagroda dziennikarzy i fotoreporterów XIV Ogólnopolski Festiwal Sztuki Reżyserskiej "Interpretacje" w Katowicach, Nagroda Marszałka Województwa Dolnośląskiego), aktora Rafała Cielucha (nagroda Dziennika Teatralnego Ogólnopolski Festiwal Sztuki Reżyserskiej "Interpretacje" w Katowicach) oraz autorki sztuki Sylwię Chutnik, Magdę Fertacz i Małgorzatę Sikorskiej-Miszczuk (Festiwal Małych Form „Kontrapunkt” w Szczecinie). Ponadto jury Ogólnopolskiego Festiwalu Dramaturgii Współczesnej „Rzeczywistość przedstawiona” w Zabrzu nagrodziło : Jacka Głomba za reżyserię „Orkiestry”, Ewę Galusińską i Pawła Palcata nagrodami Jury Młodych za role w tym spektaklu, a także Pawła Palcata  za reżyserię „Zrozumieć H”.  Nagrody festiwalowe otrzymali ponadto: Joanna Gonschorek za monodram „Świństwo” (Ogólnopolski Przegląd Monodramu Współczesnego w Warszawie) oraz Paweł Palcat za reżyserię spektaklu "Zrozumieć H." ( Koszalińskie Konfrontacje Młodych "m-teatr"). Stowarzyszenie Przyjaciół Teatru Modrzejewskiej „Bombę sezonu” przyznało w minionym roku Rafałowi Cieluchowi.

Podkreślić warto, że spektakl „III Furie” był bezpośrednio (na żywo) transmitowany na antenie TVP Kultura z Festiwalu Sztuki Reżyserskiej "Interpretacje" w Katowicach, zaś w koprodukcji Teatru Modrzejewskiej z TVP Katowice powstała także telewizyjna wersja sztuki, która prezentowana była w konkursie Festiwalu Teatru Polskiego Radia i Teatru Telewizji Polskiej „Dwa Teatry - Sopot 2012”.

2. Festiwal Teatru Nie-Złego w Legnicy

Druga edycja legnickiego festiwalu teatralnego (naturalnego sukcesora Festiwalu „Miasto”) miała nietypowy charakter przyjmując postać wydarzenia rozpisanego na cztery weekendy roku 2012, z których każdy poświęcony był prezentacji przedstawień jednego wybranego zespołu artystycznego. W rezultacie na trzech legnickich scenach publiczności zaprezentowano spektakle: „Nasza klasa” i „Koziołek Matołek” Teatru Na Woli z Warszawy (kwiecień), „Wierszalin. Reportaż o końcu świata” i „Bóg Niżyński” Teatru Wierszalin z Supraśla (czerwiec), rzadko prezentowany w całości tryptyk „Ewangelie dzieciństwa” Teatru ZAR z Wrocławia (wrzesień, dwukrotnie każda z części tryptyku naprzemiennie na Scenie na Kartuskiej oraz Scenie na Nowym Świecie) oraz „Ferdydurke” i „Do piachu” artystycznej formacji Teatr Provisorium/Kompania Teatr z Lublina (listopad). Finałowym akcentem festiwalu zamykającym jego drugą edycję był koncert Gaby Kulki z zespołem w legnickim Klubie Muzycznym Spiżarnia.

Każdej z czterech weekendowych odsłon festiwalu towarzyszyły spotkania publiczności z twórcami prezentowanych przedstawień, które odbywały się w teatralnej Caffe Modjeska. Wzięli w nich udział kolejno: Tadeusz Słobodzianek i Ondrej Spišák, Piotr Tomaszuk, Jarosław Fret, Janusz Opryński i Witold Mazurkiewicz. Zmiana festiwalowej formuły ze zwartej na rozproszoną w czasie była ciekawym doświadczeniem, tak dla organizatorów, jak i dla publiczności. Pierwsi niemal przez cały rok mieli szansę na staranne przygotowanie kolejnych prezentacji i wielokrotną medialną promocję idei festiwalu, drudzy na realną (fizycznie i finansowo) szansę uczestniczenia we wszystkich proponowanych wydarzeniach. Znacząca grupa widzów skorzystała z tej możliwości. Pełne widownie były tego najlepszym dowodem. Teatr zapewnił zewnętrze źródła finansowania wydarzenia (87 tys. zł MKiDN, 150 tys. zł Fundacja „Polska Miedź”).

Ośrodek Nowy Świat i edukacja teatralna

ONŚ powstał z początkiem roku 2010 z inicjatywy młodych absolwentów etnografii i kulturoznawstwa. Nazwę i siedzibę zapożyczył od nazwy ulicy, przy której znajduje się teatralna nieruchomość, mocno zdegradowany obiekt o stuletniej historii związanej ściśle powiązanej z burzliwą historią Legnicy i jej wielonarodowym charakterem. Celem tej wspieranej przez Teatr inicjatywy jest rewitalizacja obiektu, którą rozpoczęto od systematycznego tworzenia programu dla przyszłego Międzynarodowego Ośrodka Spotkań Młodzieży, skupienia wokół niego najmłodszego pokolenia legnickich twórców kultury z różnych dziedzin (głównie teatru, muzyki i plastyki) i podjęcia współpracy międzynarodowej. W roku 2012 Ośrodek prowadził działalność warsztatową, organizował koncerty i zabawy (plastyczne, muzyczne, taneczne, sportowe) organizowane dla dzieci i ich rodziców z podwórek przylegających do Nowego Światu. W okresie wakacyjnym oferował cotygodniowe darmowe projekcje filmowe dla mieszkańców tej zubożałej dzielnicy miasta.

Częścią zainteresowań Ośrodka jest etnologiczne dokumentowanie dziejów i kultury Łemków i Ukraińców przesiedlonych w wyniku Akcji „Wisła” na teren Dolnego Śląska. Taki cel miała dziesięciodniowa (w czerwcu 2012) wspólna wyprawa młodzieży polskiej, ukraińskiej i łemkowskiej pod nazwą „Wędrowanie/Spotkanie/Muzykowanie” w Beskid Niski (Bodaki, Bartne, Pętna, Krzywa i Nieznajowa) w strony rodzinne przesiedleńców. Jej finalnym efektem była dwukrotna prezentacja spektaklu „Spotkanie/Muzykowanie” na scenie siedziby Ośrodka na przełomie czerwca i lipca 2012 r. Teatralny wymiar miał także spektakl „Historia Nowego Świata” powstały we współpracy młodzieży z Niemiec, Izraela i Polski, który we wrześniu 2012 r. zagrano na Nowym Świecie specjalnie dla kilkudziesięcioosobowej grupy Żydów, byłych mieszkańców powojennej Legnicy, którzy z całego świata zjechali do miasta swojej młodości.

W roku 2012 teatr podjął starania o pozyskanie środków pomocowych z Norweskiego Mechanizmu Finansowego, które pozwoliłyby na remont i rewitalizację obiektu. W tym celu nawiązano współpracę, a w czerwcu podpisano umowę, z Uniwersytetem Artystycznym w Poznaniu, który ma doświadczenia w pozyskiwaniu środków tego rodzaju, a ponadto współpracuje w tym celu z norweskim partnerem, jakim jest Akademia Filmowo-Artystyczna Nordland Kunst w Kabelvagu. Teatr uzyskał zapewnienie marszałka Dolnego Śląska o gotowości do sfinansowania wkładu teatru w ten projekt pod warunkiem pozyskania zewnętrznych środków na remont i rewitalizację. Stan obiektu oraz zamiary inwestycyjne z nim związane zostały przedstawione Ministrowi Kultury i Dziedzictwa Narodowego, który podczas wizyty w Legnicy zwiedził kompleks na Nowym Świecie.

Podobnie jak w latach ubiegłych teatr prowadził szeroką akcję edukacyjną skierowaną głównie do dzieci i młodzieży(teatralne zabawy, przygotowywanie spektakli dla rówieśników). Bezpłatne zajęcia z udziałem aktorów i instruktorów teatralnych (we współpracy ze Stowarzyszeniem Inicjatyw Twórczych) uzupełniono w ubiegłym roku także o warsztaty dziennikarskie, których efektem było pojawienie się w Legnicy młodzieżowego miesięcznika kulturalnego „Raban”. Działały: „Szkoła czarodziejów wyobraźni” (6-10 lat), „Mały Goniec” (9-12 lat), Grupa młodzieżowa „Ślady” (gimnazja i licea), „Scena improwizacji” (młodzież), Klub Gońca Teatralnego, Grupa publicystyczna „Komentatorzy czasów” oraz Pogotowie Teatralne. Wiosną teatr przystąpił do organizowania w szkołach Legnickich Klubów Teatralnych. W grudniu działało ich już jedenaście (w IV i V Gimnazjum, a także w: I LO, II LO, V LO, ZSE, VI LO, PWSZ i ZSTiO). Działalność ta wykroczyła także poza granice miasta (powstały kluby w Gimnazjum w Spalonej oraz w Powiatowym Zespole Szkół w Chojnowie).

Po raz czwarty z rzędu teatr wygrał ogólnopolski konkurs na przeprowadzenie wakacyjnej akcji dla młodzieży pn. „Lato w teatrze”, której organizatorem i zleceniodawcą jest Instytut Teatralny im. Zb. Raszewskiego w Warszawie. Dzięki współpracy ze Starostwem Powiatowym w Legnicy objęto nią grupę 34 uczniów szkół średnich (15-19 lat) z Legnicy i Chojnowa. Finałem blisko dwutygodniowych warsztatów teatralnych, które odbywały się w grupach aktorskiej, scenograficzno-kostiumowej, muzycznej i promocyjno-dziennikarskiej była dwukrotna prezentacja spektaklu „Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.” (na scenie w Legnicy oraz na wyjeździe w Jeleniej Górze). W rewanżu za spektakl wyjazdowy Legnica gościła na scenie przedstawienie („Między porannym a wieczornym myciem zębów – higiena nieumysłowa”) zrealizowane w ramach tej samej akcji, które przygotowała młodzież z Jeleniej Góry.

Teatr był organizatorem miejskich i rejonowych eliminacji 57. Ogólnopolskiego Konkursu Recytatorskiego (dla młodzieży i dorosłych) oraz okolicznościowego drużynowego konkursu „Co Ty wiesz o teatrze?”.

Kino, książka, wykłady i inne wydarzenia

Na teatralnej scenie odbyło się pięć bezpłatnych projekcji filmowych związanych bezpośrednio lub pośrednio z teatrem: „Wschody i Zachody Miasta” (telewizyjna wersja sztuki), „Made in Poland” (film fabularny), „Plac Wolności” (telewizyjna realizacja sztuki), „Modrzejewska – triumf kobiety” (fabularyzowany dokument prod. USA) oraz „Kwiaty polskie” (telewizyjny spektakl legnickiego teatru zarejestrowany w Łodzi). W teatralnej kawiarni odbyły się promocje książek: „Franz Kafka. Listy do rodziny, przyjaciół, wydawców” w wyborze i tłumaczeniu Roberta Urbańskiego, „Studium w czerwieni” Przemysława Corso, „80 milionów” Katarzyny Kaczorowskiej, „Dekalog szczęścia” Beaty Pawłowicz, „Gangsterzy.rp” Doroty Struskiej oraz tomiku poetyckiego „Przynieś mi lilie” Małgorzaty Gutowskiej-Cimek.

Odbywały się także kawiarniane wykłady i spotkania o charakterze popularyzatorskim z: dr Bogusławem Bednarkiem z UWr („W świecie „Snu nocy letniej” Williama Szekspira”), Krzysztofem Czyżewskim (założyciel Ośrodka „Pogranicze”), prof. Mirosławem Kocurem z UWr („Teatr antycznych Greków”), dr. Dariuszem Dybkiem z UWr („Co pokazywano by na scenie legnickiego teatru, gdyby istniała ona przed XIX wiekiem?”).

Najważniejszym wydarzeniem o charakterze pozateatralnym i wspólnym dla środowiska legnickiej kultury był dwudniowy cykl imprez z okazji 50-lecia zespołu The Beatles „Dziękujemy Bitlesom” przygotowany przy wsparciu teatru, LCK, MCK i V LO. Składał się on m.in.: z koncertu The Beatles Show (warszawski zespół Big Bit) oraz Ani Rusowicz z zespołem, konkursu na piosenkę Beatlesów, projekcji filmów o zespole, Balu Niepodległości z piosenkami The Beatles i muzyką lat 60 oraz spotkań towarzyszących wydarzeniu.

Teatralna scena była też tradycyjnie miejscem prezentacji sztuki wideo-artu i Międzynarodowego Festiwalu Form Audiowizualnych „INTERMEDIALE 2012”, który organizowało Stowarzyszenie Netcetera, przy współpracy Legnickiego Centrum Kultury i  Teatru Modrzejewskiej. Na legnickiej scenie odbyły się koncerty i performance muzyczne wykonawców z Niemiec, Wielkiej Brytanii, Holandii i Polski.

Legnica 8 luty 2013 r

 

I N F O R M A C J A Teatru im. Heleny Modrzejewskiej w Legnicy z realizacji w roku 2012 zadania "4.5.6. Wzbogacanie oferty kulturalnej Legnickiego Centrum Kultury, Teatru im. H. Modrzejewskiej i pozostałych placówek – utrzymanie wysokiego poziomu imprez kulturalnych". Sprawozdanie przekazane do Wydziału Rozwoju Urzędu Miasta w Legnicy.