Opracowanie Instytutu Adama Mickiewicza w Warszawie, narodowej instytucji kultury, której zadaniem jest promocja polskiej kultury na świecie i aktywny udział w międzynarodowej wymianie kulturalnej (źródło: e-teatr.pl):
Dzięki Programowi Kultura Fundacja Theatrum Gedanense zrealizowała w 2011 roku projekt "Shake-in the City. The art of inclusion - Szekspir rusza (w) Miasto. Wspólnota sztuki", w ramach którego na trzech europejskich festiwalach szekspirowskich: w Gdańsku, w Gyulai (Węgry) oraz Neuss (Niemcy) zaprezentowano spektakle, przeprowadzono program szkoleń w zakresie wolontariatu kulturalnego oraz warsztaty dla młodzieży i nauczycieli. Celem projektu było wyjście ze sztuką do odbiorcy oraz aktywizacja kulturalna poprzez działania teatralne, artystyczne i edukacyjne. W latach 2009 -2010 odbył się projekt "Beyond the Stage - New Trends in European Theatre", skupiający się na interdyscyplinarnym podejściu do sztuki teatralnej i badający fenomen wykorzystania nowych mediów na scenie. Wcześniej Fundacja korzystała ze wsparcia unijnego na organizację takich przedsięwzięć jak "Szkoła Letnia Teatru i Dramatu", czy "Dziesięciolecie Europejskiego Festiwalu Szekspira w Polsce". Warto zwrócić uwagę na fakt, że Fundacja zrealizowała dotychczas aż 7 projektów związanych z tematyką szekspirowską dofinansowanych ze środków Programu Kultura i jest na tym polu polskim rekordzistą.
Z unijnych grantów na kulturę skorzystał również Teatr Baj Pomorski, który w swoim projekcie "Latający Festiwal, czyli dziecko i rodzina we współczesnej Europie" próbował przybliżyć widzom problemy, z jakimi boryka się współczesna rodzina. Wyjątkowość tego projektu opierała się na połączeniu sztuki teatralnej krajów o odmiennej przeszłości historycznej, kulturze politycznej, ekonomicznej i społecznej. Projekt rozpoczął się w 2009 roku i składał się z dwóch etapów trwających w sumie 2 lata. W pierwszej fazie teatry z Polski, Litwy, Słowacji i Czech przygotowały pięć premier poruszających tytułowe zagadnienie. Drugi etap obejmował prezentację przygotowanych inscenizacji na festiwalach teatralnych organizowanych przez każdego partnera. Jaka jest recepta na sukces projektu? - Najważniejsze jest to, aby o sprawach, które na pierwszy rzut oka wydają się trudne do zrealizowana, myśleć pozytywnie. Zarażanie tą wiarą partnerów to połowa sukcesu - uważa Krystian Kubjaczyk, koordynator projektu.
Wśród polskich instytucji zajmujących się działalnością teatralną z grantów na projekty kulturalne skorzystały również m.in. Śląski Teatr Tańca, Teatr Wielki Opera Narodowa, Narodowy Teatr Stary w Krakowie, Opera Śląska, Teatr im. Heleny Modrzejewskiej w Legnicy, Akademia Teatralna w Warszawie, Teatr Polski w Bydgoszczy, Teatr Grodzki z Bielska-Białej, Białostocki Teatr Lalek, a także Teatr Nowy w Poznaniu, który zrealizował projekt "Arka Noego. Nowy Koniec Europy". W przedstawieniu opartym na biblijnej przypowieści o Noem zagrało 24 aktorów z siedmiu krajów europejskich i nie tylko. Wspólnie przygotowana, wielojęzyczna i wielokulturowa sztuka była prezentowana na scenach wszystkich teatrów partnerskich.
Jak podkreślają beneficjenci, Program Kultura to nie tylko korzyści finansowe. Udział w międzynarodowych przedsięwzięciach pozwala na nawiązanie szerokiej współpracy, wymianę wiedzy i doświadczeń oraz wpływa na zakres działań i ogólny rozwój instytucji. - Udział w Programie pozwalał wnosić do naszej działalności inspiracje innych i włączać nowe pomysły. Mogła w ten sposób powstać nowa jakość, nie tylko ze względu na różnice kulturowe, ale chociażby osobowości osób, które na ten projekt miały wpływ - mówi Olga Lany z Teatru Groteska. W latach 2006-2007 Teatr we współpracy z partnerami z Czech i Irlandii zrealizował projekt "Międzynarodowa Parada Smoków: mity i legendy Europy". Projekt obejmował m.in. warsztaty na temat mitów i legend Europy (w Portugalii, Walii, Irlandii, Czechach i Polsce) dla dzieci, młodzieży, nauczycieli i artystów, widowiska plenerowe, parady uliczne i spektakle na wodzie prezentujące europejskie legendy.
Jak pokazują statystyki wśród projektów już dofinansowanych najbardziej popularną dziedziną są sztuki performatywne - taniec, muzyka i teatr. Z dofinansowania mogą skorzystać zarówno instytucje publiczne, jak i organizacje pozarządowe. Organizacja starająca się o dofinansowanie powinna rozpocząć swoje działania od stworzenia dobrego projektu. - Najważniejszy jest pomysł, powinien mieć wymiar europejski, spełniać cele Programu, być innowacyjny, oryginalny i kreatywny - podkreśla Anna Hieropolitańska z Punktu Kontaktowego ds. Kultury. - Ważne jest także, aby znaleźć partnerów do wspólnego tworzenia i realizacji projektu, gdyż międzynarodowa współpraca kulturalna jest jednym z celów Programu. W naszym Punkcie można skonsultować swój projekt, a także uzyskać materiały pomagające wypełnić wniosek, tak, aby złożyć przekonującą aplikację.
Wysokość dofinansowania wynosi od 50 tys. do 200 tys. euro dla projektów krótkoterminowych trwających maksymalnie 2 lata (obszar 1.2.1) i od 200 tys. do 500 tys. euro rocznie dla projektów długoterminowych trwających od 3 do 5 lat (obszar 1.1). Termin składania wniosków upływa na początku października.
Projekty poruszające tematykę teatralną są jednymi z najczęściej dofinansowywanych, jednak Program Kultura pozwala uzyskać granty także na organizację międzynarodowych wydarzeń kulturalnych dotyczących również innych dziedzin kultury i sztuki, a także na tłumaczenia literackie, festiwale, działalność operacyjną oraz badania europejskiej polityki kulturalnej. W Programie Kultura składanych jest około 1000 aplikacji rocznie, z czego ponad 30% otrzymuje dotację. Oznacza to, że co roku dzięki unijnemu wsparciu organizacje kulturalne z różnych krajów realizują około 300 projektów w całej Europie i na świecie. Polscy operatorzy kulturalni biorą czynny udział w Programie od 2001 roku i z każdym rokiem ich rola rośnie.
W obecnej edycji od roku 2007 polskie instytucje uczestniczyły w charakterze współorganizatora w ponad 100 projektach na łączną kwotę 43 mln euro. Polska była liderem w 22 projektach o łącznej kwocie 1,8 mln euro. Za wdrożenie Programu na poziomie wspólnotowym odpowiedzialna jest Komisja Europejska oraz działająca pod jej nadzorem Agencja Wykonawcza ds. Edukacji, Kultury i Sektora Audiowizualnego. Za promocję Programu na poziomie państw członkowskich odpowiadają Punkty Kontaktowe ds. Kultury, które udzielają informacji o możliwościach pozyskiwania funduszy wspólnotowych na międzynarodowe projekty kulturalne. Punkt Kontaktowy w Polsce działa w strukturze Instytutu Adama Mickiewicza.
* * Międzynarodowy Festiwal Teatralny PLOTS (legnicki finał 5-6 listopada 2011 r.). Całość finansowana ze środków Unii Europejskiej, która na legnicką część projektu przyznała 45 tys. euro.
Festiwal PLOTS (Places Links and Opportunities Transitions Stories) to efekt międzynarodowej współpracy artystów z teatrów pięciu europejskich krajów: Włoch, Anglii, Bułgarii, Macedonii i Polski. Dwudniowe listopadowe prezentacje festiwalowe były podsumowaniem jego legnickiej części. 5 listopada zaprezentowano publiczności spektakl „Eve Ryman” wyprodukowany przez Mercury Theatre LTD Colchester (Anglia) oraz przedstawienie „Trojan Women/Trojanki” – wyprodukowane przez Cantieri Teatrali Koreja Lecce (Włochy). 6 listopada dwukrotnie wystawiono spektakl „the tempEst/bUrza” wyprodukowany przez Teatr Modrzejewskiej w Legnicy (Polska).
Spektakle, które pokazane zostały na scenie w Legnicy, powstały podczas warsztatów i prób z udziałem aktorów ze wszystkich pięciu wymienionych krajów, które odbywały się od maja 2011 kolejno: w Legnicy (Teatr Modrzejewskiej), we włoskim Cantieri Teatrali Koreja w Lecce, macedońskim Youth Cultural Center w Skopje , bułgarskim Drama and Puppet Theatre w Pazardzhik oraz w angielskim Mercury Theatre LTD w Colchester. Ich wspólnym mianownikiem były artystyczne rozważania na temat europejskiej jedności i różnorodności, a także perspektywy i zagrożenia dla Unii Europejskiej.
Festiwalowe prezentacje poprzedziły międzynarodowe spotkania studyjno-warsztatowe, w których uczestniczyli artyści i realizatorzy delegowani przez legnicki teatr, które odbyły się we wszystkich 5 krajach uczestniczących w projekcie. 9 czerwca legnicki spektakl „the tempEst/bUrza” na podstawie „Burzy” Szekspira w reżyserii Pawła Palcata w międzynarodowej obsadzie: Graeme Brookes – Anglia, Anna Chiara Ingrosso – Włochy, Simona Spirovska - Macedonia, Irina Andreeva - Bułgaria oraz Mateusz Krzyk – Polska został przedpremierowo pokazany na dużej scenie teatru w Legnicy. Spektakl wyprodukowany przez Teatr Modrzejewskiej prezentowany był także w teatrach wszystkich krajów uczestniczących w projekcie PLOTS.
(żuraw)