Obsypany wieloma nagrodami, najsłynniejszy spektakl w historii legnickiej sceny w telewizyjnej reżyserii Waldemara Krzystka po raz kolejny emitowany będzie w Teatrze Telewizji TVP 1! Przedstawienie, w którym lokalna  mitologia połączona została z powojenną historią Legnicy, oglądały miliony widzów. Kolejna okazja w poniedziałek 6 czerwca. Początek o 22.10.

„Ballada…” to powojenna historia Zakaczawia, "przeklętej" dzielnicy Legnicy, opowiedziana poprzez losy złodziejskiej szajki Benka Cygana. Podczas pracy nad scenariuszem jego autorzy (Jacek Głomb, Krzysztof Kopka oraz Maciej Kowalewski) obficie czerpali z lokalnego folkloru i obyczajowości "dzielnicy cudów", jak do dziś bywa nazywane Zakaczawie.

"Zbieraliśmy (...) konkretne prywatne wspomnienia, rozmawialiśmy z ludźmi. Wysłuchiwaliśmy barwnych opowieści, choćby o wyczynach przesiedlonej na Dolny Śląsk lwowskiej szkoły kieszonkowców. Choćby o tym brawurowym wyniesieniu śpiącej klientki w łóżku na ulicę. Nie weryfikowaliśmy tych legend, zaufaliśmy pamięci zakaczawian" - mówił "Dialogowi" Krzysztof Kopka.

W efekcie powstał intrygujący spektakl, w którym prywatne, lokalne mitologie łączą się z historią Polski ostatniego półwiecza. Historią ukazaną w sposób nierzadko kontrowersyjny, prowokujący do dyskusji. Znalazły się tu romanse, wielkie miłości, bijatyki, sceny z udziałem policji i stacjonujących radzieckich żołnierzy. Porażał autentyzm odtworzonego z zaangażowaniem konkretnego miejsca i czasu, a także liryzm, swego rodzaju czułość i prawdziwy komizm bijący z wielu scen.

„Legnicki opowiada nie tylko o dzielnicy jednego z miast na ziemiach zachodnich, ale o każdym przedmieściu, gdzie na marginesie wielkiej historii ludzie rodzą się, kochają i umierają (...)" - pisał Roman Pawłowski  z Gazety Wyborczej. - "To ballada o odchodzeniu ze świata takich wartości, jak honor, lojalność, przyjaźń i wierność. O utraconym raju dzieciństwa. O chłopcach, dla których wzorem na całe życie pozostał Winnetou, bohater NRD-owskich filmów według Karola Maya."

Premiera sztuki  teatru Modrzejewskiej w Legnicy w reżyserii Jacka Głomba odbyła się w październiku 2000 roku w nieczynnym, mocno już zrujnowanym kinie „Kolejarz” na Zakaczawiu.  Sława "Ballady..." rychło wykroczyła daleko poza Legnicę i Dolny Śląsk. Adaptacja telewizyjna inscenizacji była więc tylko kwestią czasu.

Wszystko rozpoczyna się od narodzin szajki Benka Cygana w czasach politycznej "odwilży" po październiku 1956 roku. Banda szybko rośnie w siłę i znaczenie. Okres największej "prosperity" przypada na lata tzw. małej stabilizacji. Epoka świetności kończy się definitywnie wraz końcem PRL-u. W hierarchii nowych wzorców osobowych i ideałów młodego kapitalizmu nie mieści się już tradycyjny światek dawnej przestępczości ze swoim specyficznym kodeksem honorowym.

Z upadkiem szajki splata się osobisty dramat Benka Cygana. Oto charyzmatyczny przywódca i niedawny postrach dzielnicy przegrywa walkę zarówno o "rząd dusz", jak i o miłość. Striptizerka Anna, w której się zakochuje, pragnie w nim widzieć przede wszystkim legendarnego gangsterskiego bossa. Benek zaś pod wpływem uczucia pragnie się ustatkować i żyć "porządnie", tym bardziej że ma za co. Konflikt między obojgiem jest tylko kwestią czasu. W rezultacie Anka, jak przystało na prawdziwą femme fatale, ucieka za granicę z walizką wypchaną pieniędzmi. Zaślepionemu miłością Cyganowi udaje się wprawdzie ustalić miejsce jej pobytu, lecz do spotkania z ukochaną nie dochodzi. Los, wielki ironista, ma bowiem wobec Benka zupełnie inne plany. ..


Maciej Kowalewski, Jacek Głomb, Krzysztof Kopka
BALLADA O ZAKACZAWIU
reżyseria: Waldemar Krzystek
muzyka: Bartek Straburzyński
zdjęcia: Tomasz Dobrowolski

Spektakl Teatru Telewizji , 93 min, produkcja TVP Wrocław 2001

Występują: Przemek Bluszcz (Benek Cygan), Hanna Kochańska (Anka), Bogdan Grzeszczak (Tońko), Joanna Gonschorek (Róża Cygan), Anita Poddębiak (Ala Pekak), Janusz Chabior (Maniek Pecaj), Paweł Wolak (Rysiu Migacz), Katarzyna Dworak (Janina Dębówna), Rafał Nowicki (Dzidek), Tomasz Kot (Młody), Tomasz Sobczak (Mięsień), Darek Maj (Żyła), Grzegorz Wojdon (Capablanka-Lowa), Tadeusz Ratuszniak (Rondel), Gabriela Fabian (Gniazdko), Ola Maj (Banachowa), Lech Wołczyk (Grubber), Marcin Sztabiński (Spiker), Michał Taran (Czołowy), Marek Sitarski (Skaza), Małgorzata Urbańska (Natasza Płatonowa), Sergiej Motenko (Generał Iwanow), Maciej Kowalewski (Kocięba).

Obejrzyj początek spektaklu: http://www.youtube.com/watch?v=dV5KIJdS0jo

Grzegorz Żurawiński