Żadna stacja nie chciała słyszeć o tym serialu. I nic dziwnego. "Czarne Pola" Przemysława Wojcieszka to nie kolejna telenowela. Pilot serialu nakręcony głównie we wnętrzach legnickiej Sceny na Nowym Świecie, a w którym grają aktorzy Teatru Modrzejewskiej: Mateusz Krzyk, Paweł Palcat i Albert Pyśk, jest gotowy. Co dalej? O tym, po rozmowie z reżyserem, pisze Grzegorz Kłos, który oglądał pilota serialu.

Trup, ksiądz i wielki biznes

Pipidówa gdzieś przy granicy w południowo-zachodniej Polsce. Z jeziora zostają wyłowione okaleczone zwłoki mężczyzny. Zamordowany to Piotr Tański – syn lokalnych bogaczy, prawnik i dziennikarz, "jedyny lewicowiec" w miasteczku. Kto zrobił mu "dziurę wielkości pięści"?

Trop prowadzi do proboszcza. Duchowny zostaje wezwany na nieoficjalne przesłuchanie przez dwóch gliniarzy, głównych bohaterów serialu. To on widział Tańskiego po raz ostatni. To on go spowiadał. I co najważniejsze, tylko on wiedział o prowadzonym przez niego śledztwie. Co odkrył "lokalny Judym"? Czy za morderstwem stoi miejscowy układ polityczno-biznesowy? A może to po prostu kolejna zbrodnia z nienawiści? Pierwszy odcinek "Czarnych pól" w reżyserii Przemysława Wojcieszka odpowiada na część tych pytań.

To nie BBC

Pilota "Czarnych Pól" nie zobaczycie ani w telewizji publicznej, ani w żadnej stacji komercyjnej. - Oczywiście zaprezentowaliśmy scenariusz całego, 10-odcinkowego sezonu w kilku stacjach telewizyjnych. Wszędzie odprawiono nas z kwitkiem. Niestety w obecnej sytuacji nie ma u nas miejsca na publicystyczne treści. Nikt nie powiedział tego głośno, ale nie ma się co oszukiwać, był strach - mówi w rozmowie z WP Wojcieszek. - Idealnym miejscem dla "Czarnych Pól" byłaby TVP, ale chyba nie muszę tłumaczyć, czemu nie byli nim zainteresowani. Niestety to nie BBC.

Nie było wyjścia. Ekipa "Czarnych Pól" postawiła na zbiórkę publiczną i cyfrową dystrybucję. Projekt jest inicjatywą zupełnie oddolną. Został w całości finansowany przez internautów na jednym z portali crowdfundingowych. Dostęp do bez mała 40-minutowego odcinka mają jedynie darczyńcy. Pilot kosztował zaledwie 15 tys. zł. To znacznie mniej niż statystyczny koszt jednego odcinka popularnej telenoweli.

- Chcieliśmy udowodnić, że profesjonalne treści można zrealizować na naprawdę światowym poziomie w zasadzie po kosztach. Pierwszy odcinek jest tego namacalnym dowodem.

Zdjęcia trwały pięć dni, a w głównych rolach wystąpiły "nieograne twarze", aktorzy związani z Teatrem im. Heleny Modrzejewskiej w Legnicy - Mateusz Krzyk, Paweł Palcat i Albert Pyśk. Realizacyjnie pilotażowy odcinek jest niezwykle oszczędny. Trzech aktorów, jedno wnętrze, dialogi. Jednak paradoksalnie formalny minimalizm i surowość wyszły "Czarnym Polom" na dobre.

Wojcieszek sprawnie stopniuje napięcie, powoli odkrywając kolejne karty – na jaw wychodzą nieznane koneksje i fakty z życia lokalnej społeczności. Dopełnieniem niepokojącego klimatu wzajemnych oskarżeń są profesjonalny montaż, który zajął aż dwa miesiące, oraz sceny rodem z kina arthouse'owego.

Polska psuje się od prowincji

Przemysław Wojcieszek nigdy nie krył swoich poglądów. W wywiadach uderza w PiS, Kościół, populizm prawicowych mediów i cynizm wielkich korporacji. Taki też będzie jego serial. Z jednej strony to tzw. rural noir, czyli kryminał rozgrywający się na prowincji, z drugiej kino zaangażowane, publicystyka w klimacie Wojtka Smarzowskiego i jego "Kleru" czy "Drogówki".

- Impulsem była niezgoda na panującą od jakiegoś czasu degrengoladę, którą funduje nam partia rządząca. Wkur**ie na współczesną Polskę, która psuje się od prowincji. A my nic z tym nie robimy.

Tytułowe Czarne Pola mają swoje odbicie w rzeczywistości. Wojcieszek wpadł na pomysł scenariusza, kiedy trafił do autentycznego miasteczka na południu. - Pomyślałem, że to jest Polska w mikroskali. Miejsce, gdzie doszło do swoistego przecięcia się sił, które trzęsą naszą prowincją - skrajnie upartyjnionej władzy, Kościoła i miejscowego biznesu, który ma z nimi powiązania.

Branża nie dała złamanego grosza

Zbiórka na drugi odcinek rusza już w lutym. Tym razem kwota będzie nieco większa. Wojcieszek nie ukrywa, że chciałby ze swoim serialem dotrzeć do jak największego grona odbiorców. - Pracujemy nad tym. Zakładamy okres przejściowy, po którym zobaczymy, co dalej. Jednocześnie wciąż próbujemy zainteresować serialem różne podmioty. Na razie ogromnie się cieszę, że udało nam się stworzyć społeczność, która podziela nasze poglądy i chce nas wspierać. To niezwykle ważne.

Projekt wsparły, także finansowo, Agnieszka Holland i Magdalena Łazarkiewicz. - Poza nimi branża nie dała nam złamanego grosza - kończy Wojcieszek.

• Przemysław Wojcieszek, rocznik 1974. Zadebiutował w 1999 r. filmem "Zabij ich wszystkich". W 2001 r. wyreżyserował świetnie przyjęty "Głośniej od bomb” według własnego scenariusza. Jego najnowszy film to "Knives out". Ma na koncie także kilkanaście inscenizacji teatralnych. Jego dzieła zwykle dotyczą sytuacji młodych ludzi, którzy mają kłopoty z dostosowaniem się do norm społecznych.

(Grzegorz Kłos,”"Ten serial narodził się z wkur***nia". Widzieliśmy pierwszy odcinek "Czarnych Pól" Przemysława Wojcieszka”, https://film.wp.pl, 10.01.2019)