W 50.rocznicę zbrojnego najazdu wojsk Układu Warszawskiego na Czechosłowację kończącego tzw. Praską Wiosnę w dniach 20-21 sierpnia odbędzie się w Szczecinie międzynarodowa konferencja naukowa „Okupanci. Interwencja wojsk Układu Warszawskiego w Czechosłowacji w 1968 r.” zorganizowana przez miejscowy oddział IPN. W programie m.in. projekcja fabularnego filmu w reżyserii Jacka Głomba.

PROGRAM KONFERENCJI:

20 sierpnia 2018 r.

10.00–10.10 Rozpoczęcie konferencji
10.10–10.25 Praska wiosna z polskiej perspektywy
10.25–10.40 dr Robert Rybak, „Sytuacja polityczna w Czechosłowacji w rozmowach przedstawicieli wojskowych zarządów politycznych PRL i CSSR w przededniu operacji »Dunaj« w 1968 r."
10.40–10.55 dr Zbigniew Bereszyński, „Dramat Praskiej Wiosny z perspektywy Śląska Opolskiego"
10.55–11.15 Dyskusja
11.35–11.50 dr Paweł Piotrowski, „Udział PRL w inwazji na Czechosłowację"
11.50–12.05 dr Przemysław Benken, „Jednostki specjalne Wojska Polskiego w operacji »Dunaj«"
12.05–12.20 dr Daniel Czerwiński, Bartosz Gondek, „Udział wojsk śmigłowcowych PRL w interwencji w Czechosłowacji na przykładzie 49. Pułku Śmigłowców z Pruszcza Gdańskiego"
12.20–12.35 Bartosz Kapuściak, „Zarząd Wojskowej Służby Wewnętrznej 2. Armii i jego rola w zabezpieczeniu inwazji na Czechosłowację"
12.35–12.50 Paweł Sztama, „Florian Siwicki – portret interwenta"
12.50–13.10 Dyskusja
14.20–14.35 dr Grzegorz Goryński, „Udział Wojsk Ochrony Pogranicza w operacji »Dunaj«"
14.35–14.50 Ryszard Sodel, „Zarys działań operacyjnych 6. Dywizji Powietrznodesantowej w trakcie operacji »Dunaj«"
14.50–15.05 Andrzej Bierca, „Udział 4. Armii Lotniczej PGW AR w operacji »Dunaj« i okupacji Czechosłowacji w 1968 r."
15.05–15.25 Dyskusja
15.45–16.00 Matěj Bílý, „The Warsaw Treaty Organization and two Eastern Bloc crises. Czechoslovakia (1968) and Poland (1980/81)"
16.00–16.15 prof. dr hab. Vasyl Gulay, „Interwencja wojsk Organizacji Paktu Warszawskiego do Czechosłowacji w 1968. r. a reakcja społeczno–polityczna mieszkańców Radzieckiej Ukrainy"
16.15–16.30 Martin Garek, Peter Jašek, „Okupacja Słowacji przez wojska Układu Warszawskiego 21 sierpnia 1968 r. i jej ofiary"
16.30–16.45 dr hab. Patryk Pleskot, „Inwazja widziana z Brukseli. Reakcje sojuszu północnoatlantyckiego na interwencję wojsk Układu Warszawskiego w Czechosłowacji (sierpień – listopad 1968 r.)"
16.45–17.00 Dyskusja
* 17.00– 18.45 Pokaz filmu „Operacja Dunaj", reż. Jacek Głomb
18.45–19.00 Dyskusja

21 sierpnia 2018 r.

10.00–10.20 Pokaz filmu „Zbrodnia w Jicinie", reż. Monika Wilczyńska-Mazanek
10.20–10.40 Dyskusja
10.40–10.55 dr Grzegorz Majchrzak, „Stosunek Polaków do inwazji na Czechosłowację w świetle listów do Polskiego Radia i Telewizji Polskiej"
10.55–11.10 Magdalena Wąż, „W obronie jedności – obraz interwencji w Czechosłowacji w nowomowie PRL. Analiza języka w filmie dokumentalnym z wykorzystaniem analizy pól semantycznych"
11.10–11.30 Dyskusja
11.50–12.05 dr Mieczysław Kopeć, „Inwazja wojsk Układu Warszawskiego na Czechosłowację w świetle audycji Rozgłośni Polskiej Radia Wolna Europa z 1968 r."
12.05–12.25 dr Renata Knyspel-Kopeć, „Obrona socjalizmu najszczytniejszym obowiązkiem internacjonalistycznym". Interwencja wojsk Układu Warszawskiego w Czechosłowacji w 1968 r. w świetle „Dziennika Polskiego"
12.25–12.40 dr Sebastian Ligarski, „Jičín, miasto polskiej hańby"
12.40–13.00 Dyskusja
13.00–13.05 Zakończenie konferencji

(red., „Okupanci. Interwencja wojsk Układu Warszawskiego w Czechosłowacji w 1968 r.”, https://www.rp.pl, 17.08.2018)

* Od redaktora @KT:

Polsko-czeska komedia filmowa „Operacja Dunaj” zrealizowana według formuły „Make love, not war” była filmowym i kinowym debiutem reżyserskim Jacka Głomba przypominającym niesławne wydarzenie sprzed pół wieku, gdy polscy żołnierze uczestniczyli w zbrojnym  tłumieniu wolnościowego zrywu braci Czechów. Powstała filmowa wersja teatralnej opowieści o załodze polskiego czołgu (Maciej Stuhr, Przemysław Bluszcz, Bogdan Grzeszczak i Maciej Nawrocki) o wdzięcznej nazwie „Biedroneczka”, który uczestniczy w haniebnej inwazji wojsk Układu Warszawskiego na Czechosłowację w 1968 roku.

Według scenariusza, który napisali Robert Urbański i Jacek Kondracki, wysłużony czołg T-34 gubi drogę tuż po przekroczeniu granicy i wjeżdża w czeską gospodę "Pod Krecikiem”. Tam utyka na dwa dni, podczas których polscy żołnierze próbują naprawić maszynę. Sprawa komplikuje się jednak, kiedy – po początkowej wrogości i nieufności - zaprzyjaźniają się z miejscowymi i muszą zrewidować swoje poglądy na czechosłowackich „buntowników”. Okazuje się bowiem, że Polak – Pepik dwa bratanki. Co więcej, rodzą się miłości. Zagubionego czołgu szukają jednak nie tylko polscy dowódcy, ale także sojusznicy spod czerwonej gwiazdy. Dojdzie nawet do czołgowego pojedynku.

W ekranizacji uczestniczyła pierwsza klasa aktorska Czech: Eva Holubová, Boleslav Polívka i Jiří Menzel, zaś Polskę – oprócz już wymienionych - reprezentowali także Zbigniew Zamachowski i Tomasz Kot oraz liczna grupa aktorów związanych z legnicką sceną. W tym – w brawurowej i wysoko ocenionej roli wojskowego politruka  – Joanna Gonschorek, ale też Magda Biegańska, Paweł Wolak, Rafał Cieluch, Zbigniew Waleryś, Grzegorz Wojdon.

Od czasu kinowych premier (w Pradze i Nowej Rudzie) latem 2009 roku „Operację Dunaj” obejrzała także publiczność festiwali i prezentacji w: Karlowych Warach (Czechy), Setubalu i Maderze (Portugalia), Antalyi (Turcja), Mannheim, Berlinie i Selb (Niemcy), Goa, Kerali, Chennai i Pune (Indie), Lyonie (Francja), Ebensee (Austria), Sofii (Bułgaria), Chicago, Minneapolis i St. Paul (USA), Reykjaviku (Islandia), Hawanie, Camagüey i Cienfuegos (Kuba), Wilnie, Kownie i Kłajpedzie (Litwa).

Telewizyjna premiera filmu  miała miejsce w październiku 2010 w Canal+. Od tego czasu film pokazywany był wielokrotnie na różnych telewizyjnych antenach.

Grzegorz Żurawiński