27-letnia legnicka aktorka, ale też dramatopisarka i reżyserka, zdobyła główną nagrodę (50 tys. zł) jubileuszowej dziesiątej edycji Gdyńskiej Nagrody Dramaturgicznej. Jej sztuka „Słabi. Ilustrowany banał teatralny” okazała się najciekawszym i najbardziej oryginalnym dramatem spośród 238 sztuk nadesłanych na tegoroczny konkurs. Magdę Drab nagrodzono także Alternatywną Nagrodą Dramaturgiczną.


Wyniki konkursu ogłoszono w sobotni wieczór 27 maja podczas gali finałowej Festiwalu Polskich Sztuk Współczesnych R@Port i Gdyńskiej Nagrody Dramaturgicznej. Justyna Jaworska, która przewodniczyła w tym roku pracom kapituły GND, czytając laudację, wspomniała o sile, który tekstowi Magdaleny Drab dają m.in.: nietypowy dobór tematu, minimalistyczny język i zaskakujący pomysł zastąpienia didaskaliów rysunkami, obrazującymi stany psychiczne bohaterów.

Festiwalowym zwyczajem od kilku lat jest, że pięć finałowych tekstów ocenia także kapituła alternatywna, złożona z pięciu miłośników, a w tym roku – miłośniczek, teatru. Członkinie tego nietypowego jury najwyższą ocenę wystawiły temu samemu tekstowi, któremu nagrodę przyznała kapituła GND. W uzasadnieniu jurorki napisały, że doceniły widoczny w dramacie Magdaleny Drab „wyczulony słuch autorki na świat” i zwrócenie uwagi na to, że w „dzisiejszym świecie nie słychać już krzyku, a jedynie szept”.

Uzasadnienie kapituły Gdyńskiej Nagrody Dramaturgicznej 2017 w składzie: Justyna Jaworska - przewodnicząca, Ewa Guderian - Czaplińska, Jacek Kopciński, Grzegorz Niziołek, Jerzy Stuhr: „Autorka dramatu w sposób bardzo subtelny przedstawia doświadczenie depresji, konstruując świat na przecięciu realizmu i fantazji. Realizm pozwala na empatyczne podążanie za bohaterką, która "nie mieści się" w świecie przewidzianym dla niej przez społeczeństwo i kulturowe przymusy uosabiane przez otaczające ją postaci, zaś fantazje dają chwilowe złudzenie utrzymania się na powierzchni. "Słabi" to nie tylko udana próba dramatycznego opracowania tematu długo w teatrze tabuizowanego. Dramat opowiada także o częstym doświadczeniu inności, nieprzystawalności, odklejeniu od wymagań "udanego" życia. Magdalena Drab operuje minimalistycznym, dość surowym językiem (choć jej frazy zapadają w pamięć), zamiast didaskaliów zaproponowała proste rysunki komentujące stany bohaterów i relacje między nimi - oba te kody konstruują świat tyleż groteskowy co przerażający”.

Uzasadnienie jury Alternatywnej Nagrody Dramaturgicznej w składzie: Joanna M. Gruca, Katarzyna Kręglewska, Joanna Lisiewicz, Magda Mielke, Aleksandra Wysocka:  „Chciałoby się czytać i oglądać w teatrze niebanalne historie o banałach, w które jesteśmy na co dzień uwikłani. Nie stawiając temu światu lustra, ani nie powtarzając dosłownie wszystkiego, co zasłyszane. Tego wyzwania podjęła się autorka tekstu, który pragniemy wyróżnić. Magdalena Drab ma wyczulony słuch na świat. Język, którym mówią jej anty-bohaterowie można nazwać stanowczym szeptem, wypowiadanym w uświadomionym amoku. Wulgaryzmy, jako środki ekspresji, już dawno uległy wyeksploatowaniu. Ostatni przejmujący krzyk: "Jestem wkurwiony", wydał w teatrze ustami Eryka Lubosa Boguś, w sztuce Przemysława Wojcieszka "Made in Poland". W zakrzyczanym świecie, zredukowanym do banału - banału jedynej słusznej racji i jedynej słusznej roli społecznej - tylko szept może być słyszalny, krzyku nikt już dziś nikt słyszy. Skrytym marzeniem staje się, jakże banalna, potrzeba bliskości drugiego człowieka. Ale takie niespektakularne marzenia, spełniać można już tylko w ukryciu, na zapleczu mięsnego sklepu, przy zgaszonym świetle. Choć i to na próżno. Wierzymy w wymowność opuszczonej głowy, opuszczonych rąk, oczom utkwionym w ziemię, bardziej niż zaciśniętej pięści, krzykom i tupaniu, dlatego też postanowiłyśmy nagrodzić tekst Magdaleny Drab "Słabi. Ilustrowany banał teatralny".

 

  • Magdalena Drab (1990), absolwentka Państwowej Wyższej Szkole Filmowej, Telewizyjnej i Teatralnej im. Leona Schillera w Łodzi, od stycznia 2014 r. jest aktorką legnickiego Teatru Modrzejewskiej (wcześniej związana z łódzkim, offowym Teatrem Zamiast, którego była jedną ze współzałożycielek). Jest także dramatopisarką ("Targowisko, czyli dzieje rozkładu pana H.",, „Miasto Ł.”, "Dramat na dwóch starych ludzi i kota, który popełnił samobójstwo", "Trup", dramat ten zakwalifikował się do półfinału 8. Gdyńskiej Nagrody Dramaturgicznej) i reżyserką. Nagrodzona na 31. Festiwalu Szkół Teatralnych w Łodzi za rolę Kobiety w spektaklu „Dwoje biednych Rumunów mówiących po polsku” w reżyserii Małgorzaty Bogajewskiej. Laureatka Stypendium Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego na napisanie sztuki teatralnej opowiadającej o środowisku polskich kibiców pt.: „Dzielni chłopcy” opublikowanej w miesięczniku „Dialog” 4/2016, którą autorka zaprezentowała w formie dramatyzowanego czytania na legnickiej Scenie Gadzickiego w czerwcu 2015 r. Sztukę „Słabi. Ilustrowany banał teatralny” opublikował majowy numer miesięcznika „Dialog” (5/2017).


Grzegorz Żurawiński