Drukuj

W roku dwóch jubileuszy: 40-lecia polskiej sceny dramatycznej w Legnicy i 175-lecia oddania do użytku teatralnego budynku w centrum miasta Fundacja Historyczna Liegnitz.pl uruchomiła na swoim portalu zakładkę, która dokumentuje dzieje legnickiego teatru. Do istniejących wcześniej dokumentów z jego niemieckiej przeszłości dołączyły także te najmniej znane - z powojennej historii radzieckiej sceny dramatycznej w Legnicy. Wkrótce pojawią się kolejne dokumenty z tym związane.


Dzięki niepublikowanym dotąd materiałom źródłowym pozyskanym po kwerendzie w Archiwum Centralnym Ministerstwa Obrony Federacji Rosyjskiej w Moskwie udało się ustalić niektóre szczegóły związane z początkami funkcjonowania teatru w powojennej Legnicy. Radziecka scena dramatyczna życie zawdzięcza wojskowym, a rozpoczął je… rozkaz wydany 5 sierpnia 1946 roku przez gen. Andrieja Okorokowa. W ten sposób powstał pierwszy po wojnie legnicki teatr - instytucja, który istniał nieprzerwanie do 1964 roku. Wcześniej istniała scena w Domu Oficera – Dramatyczny Teatr Domu Oficera Armii Czerwonej z Lignicy.

W Rosyjskim Teatrze Dramatycznym Północnej Grupy Wojsk, bo tak nazywała się nowo powstała placówka, przewidziano dwa etaty dla wojskowych i 58 etatów dla cywilów. Zamiast dyrektora teatr miał dowódcę z wynagrodzeniem 1200 rubli. Rozkazem mianowany na to stanowisko został lejtnant Nikołaj Jakowlewicz Gunari. Jego zastępca - major Boris Pawłowicz Smit (dyrygent orkiestry Domu Oficera) - miał pensję o 300 rubli niższą, a podlegał mu dział administracyjno-gospodarczy. Do chwili zatwierdzenia kosztorysu finansowo-gospodarczego przez Główny Zarząd Polityczny teatr zatrudniał 33 cywili do obsługi, w tym 22 osoby (z pensją wg stawek urzędu pracy), jednak bez racji żywnościowych.

Z niedatowanego pisma dowódcy Urzędu Politycznego PGW, generała-lejtnanta A. Okorokowa do dowódcy Głównego Urzędu Politycznego Armii Czerwonej, generała-pułkownika Szykina wiadomo, że przy Domu Oficera utworzone zostały zespół muzyki estradowej i zespół kameralny, a prace nad organizacją teatru dramatycznego są w toku. Prawdopodobnie miało to miejsce niedługo przed wydaniem sierpniowego rozkazu, zanim podjęto decyzję o powołaniu legnickiej sceny jako osobnej instytucji, w dawnym gmachu teatru w sercu rynku.

W momencie powołania teatru zespół aktorski liczył 10 osób: ośmioro zdemobilizowanych żołnierzy Armii Czerwonej i dwoje repatriantów, zapewne wywiezionych na roboty do Niemiec. Wiodącymi aktorami byli dawni artyści radzieckich teatrów dramatycznych: Andriej Pietrowicz-Rajewski (przed wojną pracował w moskiewskim Teatrze im. Jermołowej) i Jelena Pawłowna Połowcewa (przed wojną pracowała w Obwodowym Teatrze Dramatycznym w Penzie). Jak wynika z raportu, trupa miała przygotowywać spektakl „Spóźniona miłość” Aleksandra Ostrowskiego, którego premierę planowano na 25 listopada 1946 roku (wcześniej wystawiono już tę sztukę w Domu Oficera i grano też gościnnie we Wrocławiu). Okorokow donosił, że w teatrze zgodziło się pracować 18 aktorów z Leningradu, na czele z Aleksandrem Nikołajewiczem Ardim (później głównym reżyserem legnickiego teatru).

30 września 1946 roku rozkazem nr 37 Zarządu Politycznego Północnej Grupy Wojsk, wydanym przez gen. Okorokowa, Rosyjski Teatr Dramatyczny PGW i teatr muzyczny Domu Oficera połączono w jedną strukturę teatralną ze wspólnym kierownictwem artystycznym i administracyjnym. Do dziś (maj 2017 r.) żyje jeden z aktorów pracujących w Legnicy w pierwszych sezonach istnienia Teatru PGW: urodzony w 1920 roku Aleksiej Pawłowicz Krasotin, który po latach wspominał, że tak pięknego teatru nigdy wcześniej ani potem nie widział.

(Bartłomiej Rodak, „Rozkaz: uruchomić teatr!”, http://liegnitz.pl, 17.05.2017)