"Hymn narodowy" Teatru im. Modrzejewskiej z Legnicy w reżyserii lubianego w Gdyni Przemysława Wojcieszka wystawiony poza konkursem 27 maja będzie finałowym akcentem 12. Festiwalu Polskich Sztuk Współczesnych R@Port. To nie jedyny legnicki akcent w tegorocznej edycji tego wydarzenia. Pisze Łukasz Rudziński.
Nowe przedstawienie Pawła Demirskiego i Moniki Strzępki "Triumf woli", spektakl z udziałem walczącego o powrót do zdrowia Krzysztofa Globisza, tytułowego bohatera "Wieloryb The Globe" czy kontrowersyjny dla środowisk prawicowych w Białymstoku spektakl "Biała siła, czarna pamięć" - to zaledwie trzy z 11 spektakli, które odwiedzą tegoroczny Festiwal R@Port. Impreza potrwa od 21 do 27 maja.
- To rok nieprawdopodobnego bumu ilościowego. Od kilku lat powstawało około 100 spektakli opartych o polską literaturę współczesną w sezonie. W ostatnim roku jest to około 140 spektakli. Teatry zamawiają na potęgę, autorzy na potęgę piszą. Żeby nie było zbyt wesoło, to muszę stwierdzić, że ta dramaturgia jest często skażona jednorazowością - to jakiś pomysł, do tego pomysłu się do dostosowuje, bez myślenia o dalszym "życiu" tych tekstów. Mówiąc kolokwialnie na razie "poszło w ilość". Myślę, że osiem spektakli, które zaprosiłem do konkursu, pozwala zobaczyć, jak wygląda teatr oparty na polskich tekstach współczesnych. Wybrałem osiem przedstawień, ale trzy pozakonkursowe też na dobrą sprawę mogłyby być w konkursie i są jego dopełnieniem - mówi Jacek Sieradzki, dyrektor 12. Festiwalu Polskich Sztuk Współczesnych R@Port.
Festiwal zainauguruje "Triumf woli" Narodowego Starego Teatru w Krakowie autorstwa Pawła Demirskiego i w reżyserii Moniki Strzępki w niedzielę 21 maja o godz. 18. Ocalali z katastrofy lotniczej pasażerowie umilają sobie czas opowiadając o ludziach, bez których świat utknąłby w miejscu - przywołują ludzi i zdarzenia, które są przykładem tytułowego "triumfu woli". Jednak już wcześniej, tyle że w Wejherowskim Centrum Kultury (21.05, godz. 15) pokazany zostanie jedyny spektakl dla dzieci - entuzjastycznie przyjęty przez krytykę "Piekło-Niebo" z Wrocławskiego Teatru Lalek w reżyserii Jakuba Krofty. Główna bohaterka, mama siedmioletniego Tadzia, trafia do nieba. Szybko jednak uznaje, że jej czas na ziemi jeszcze się nie skończył i że za wszelką cenę musi wrócić na ziemię do swojego synka... Spektakl pokazany zostanie w ramach dodatku do 8 spektakli konkursowych jako Kontekst Familijny.
Również w poniedziałek 22 maja chętni obejrzą dwa przedstawienia - jedno konkursowe i jedno dodatkowe. W konkursie zobaczyć będzie można "Po Burzy Szekspira" w reżyserii Agaty Dudy-Gracz, który przygotowano w Teatrze Muzycznym Capitol we Wrocławiu. Reżyserka zwycięskiego spektaklu ubiegłorocznego R@Portu ("Kumernis, czyli o tym jak świętej panience broda rosła") przygotowała kolejny szekspirowski apokryf, moralitet o umieraniu człowieka w człowieku, o samotności i niespełnieniu na motywach szekspirowskiej "Burzy". Spektakl zobaczyć można o 19:30 w Nowej Scenie Teatru Muzycznego w Gdyni. Z kolei o godz. 22 w Teatrze Miejskim w Gdyni odbędzie się "Triathlon" - przedstawienie Teatru Ochoty w Warszawie, składające się z trzech jednoaktówek napisanych i wyreżyserowanych przez innych twórców i rozgrywających się równocześnie w nieteatralnej przestrzeni teatru - spektakl umożliwi zajrzenie za kulisy, przyjrzenie się ambicjom, rozczarowaniom i animozjom występującym po obu stronach sceny.
We wtorek 23 maja na Scenie YMCA czeka widzów R@Portu "Silesia, Silentia" Lidii Amejko w reżyserii Marka Fiedora z Wrocławskiego Teatru Współczesnego. Bohaterem sztuki jest płaszcz uszyty w 1939 roku przez żydowskiego krawca dla Duszy, kobiety, która ginie w obozie zagłady. Płaszcz trafia do Breslau i przechodzi z rąk do rąk, będąc świadkiem i bohaterem rozmaitych historii. W środę 24 maja o godz. 19 w Teatrze Miejskim zobaczymy przedstawienie "Wieloryb The Globe" - spektakl głośny z uwagi na występ przechodzącego rekonwalescencję po udarze mózgu Krzysztofa Globisza, dla którego Mateusz Pakuła specjalnie napisał tekst wystawiony przez Teatr Łaźnia Nowa w Krakowie (w koprodukcji z Międzynarodowym Festiwalem Boska Komedia i Teatrem Starym w Lublinie) przez Evę Rysovą. Globisz jako wielki płetwal wyrzucony został na brzeg oceanu, zaś dwie aktorki jako działaczki Greenpeace'u próbują go ratować, polewając go wodą i śpiewając mu piosenki.
W czwartek 25 maja o godz. 19:30 w Scenie YMCA zobaczymy produkcję Teatru im. Haliny (Heleny - @KT) Modrzejewskiej z Legnicy - "Krzywicką/Krew" Julii Holewińskiej w reż. Aliny Moś-Kerger, poświęcony Irenie Krzywickiej (1899-1994), publicystce, pisarce, działaczce społecznej, przedwojennej "gorszycielce", o której przed wojną mawiano, że "wymachuje majtkami jak sztandarem".
W piątek 26 maja znów czekają publiczność R@Portu dwie propozycje konkursowe - o godz. 19 w Teatrze Miejskim w Gdyni Teatr Polski w Bydgoszczy zagra swój spektakl polityczny "Żony stanu, dziwki rewolucji, a może i uczone białogłowy" Jolanty Janiczak w reż. Wiktora Rubina. Feministyczna działaczka rewolucji francuskiej walczy o prawa kobiet-obywatelek, o równość, wolność, solidarność, za co przez kobiety, dla których walczyła została zlinczowana. To pretekst do zastanowienia się nad ideami, metodami i narzędziami zrywu rewolucyjnego - spektakl w Bydgoszczy kończy się manifestacją widzów przed budynkiem teatru. Również w 26 maja, tyle że na Scenie Kameralnej Teatru Muzycznego w Gdyni odbędzie się "Drugi spektakl" Anny Karasińskiej zrealizowany w Teatrze Polskim w Poznaniu. To forma teatralnego eksperymentu i symulacja relacji między aktorami a widzami. Twórcy budują mechanizm spektaklu tak, aby uruchomić w widzach autorefleksję na temat własnych oczekiwań i odbioru przedstawienia.
Ostatniego dnia imprezy pokazany zagrana zostanie "Biała siła, czarna pamięć" Teatru Dramatycznego im. Aleksandra Węgierki z Białegostoku (27 maja, godz. 17 w Teatrze Muzycznym na Scenie Kameralnej). Przedstawienie na podstawie książki Marcina Kąckiego wyreżyserowane przez Piotra Ratajczaka poświęcone jest antysemityzmowi i porachunkom kiboli. Twórcy teatru zapewniają: "Nikogo nie osądzamy i nie oceniamy. Przedstawiamy racje, przyglądamy się postawom i stawiamy pytania, na przykład takie, co my zrobilibyśmy wtedy? Co my powiedzielibyśmy młodemu neofaszyście malującemu na murze ten dziwny znak, o którym miejscowy prokurator napisał "symbol szczęścia"? Festiwal zamknie spektakl "Hymn narodowy" Teatru im. Modrzejewskiej z Legnicy w reżyserii lubianego w Gdyni Przemysława Wojcieszka jako Kontekst Polityka (27.05, godz. 19:30 w Scenie YMCA). To gniewny manifest niezgody na rzeczywistość za oknem. Twórcy snują współczesną, bardzo nieprawomyślną opowieść o upadku ideałów w polityce i życiu społecznym, o potrzebie buntu i obrony przed uniformizacją.
Od poniedziałku do piątku we foyer Teatru Miejskiego w Gdyni o godz. 16:45 odbywać się będą czytania performatywne sztuk finalistów Gdyńskiej Nagrody Dramaturgicznej. 22 maja "Piekło-Niebo" Marii Wojtyszko wyreżyseruje Łukasz Kos, Dzień później posłuchać można "Słabych. Ilustrowanego banału teatralnego" Magdaleny Drab w reż. Marcin Wierzchowski, 24 maja poznamy "Koniec przygody" Bogny Burskiej i Magdy Mosiewicz w reż. Michała Buszewicza, z kolei 25 maja wysłuchać będzie można interpretację tekstu "Wszystko o mojej matce" Tomasza Śpiewaka w reż. Magdy Szpecht. Ostatnie czytanie przybliży "Błąd wewnętrzny" gdańszczanki Anny Wakulik w reżyserii Anny Wieczur-Bluszcz.
Po każdym z czytań i po każdym z konkursowych spektakli odbywać się będą rozmowy z twórcami i realizatorami, które poprowadzi Łukasz Drewniak. Jurorami R@Portu są Remigiusz Brzyk, Zbigniew Majchrowski i Dorota Masłowska. Laureatów Gdyńskiej Nagrody Dramaturgicznej i konkursu Festiwalu R@Port poznamy na gali w Teatrze Miejskim 27 maja o godz. 22. Wstęp na czytanie Gdyńskiej Nagrody Dramaturgicznej będzie bezpłatny. Bilety na spektakle R@Portu kosztować będą od 25 do 80 zł za bilety normalne i od 20 do 70 zł za bilety ulgowe. Budżet całego festiwalu zamknie się w granicach 1 mln 400 tys. zł.
(Łukasz Rudziński, „Odważne spektakle na Festiwalu R@Port”, http://kultura.trojmiasto.pl, 21.04.2017)
