Legnica znalazła się na mapie polskich miast, w których swoją najnowszą książkę „Ukraiński palimpsest” promowała ukraińska pisarka, poetka i eseistka Oksana Zabużko. Spotkanie odbyło się w Ratuszowej. Pisze Monika Bożek.

„Ukraiński palimpsest”, czyli zapis rozmów, które z Oksaną Zabużko przeprowadziła autorka publikacji książkowych dotyczących Ukrainy Iza Chruślińska, ujrzał światło dzienne w listopadzie 2013 roku. Warto zaznaczyć, że to pierwsza książka Zabużko mająca swoją premierę poza Ukrainą. Tłumaczenie na język ukraiński ukaże się w 2014 roku. Publikacja opatrzona jest wstępem Adama Michnika. Publicysta porównuje autorkę do Lady Hamlet.

„O Ukrainie wciąż wiemy niewiele, a to, co wiemy, często jest powierzchowne i skażone resentymentami. Nie rozumiemy Ukraińców, ich opinii i frustracji, ich ran i sposobów myślenia o własnych dziejach. Dlatego wywiad rzeka z Oksaną Zabużko przeprowadzony przez Izę Chruślińską, osobę wielce zasłużoną dla objaśniania Polakom spraw ukraińskich, wart jest uważnej lektury.„Szczerbaty los ukraiński” – by użyć określenia jednego z ukraińskich dysydentów – zawsze fascynował Oksanę Zabużko, znaną pisarkę, autorkę powieści i esejów publikowanych także w Polsce. W tej rozmowie mówi o tym dużo i ciekawie”.

Zabużko na łamach książki opowiada m.in. o Dniu Zjednoczenia Ukrainy w 1919 roku. – Stanowi on dla mnie moment politycznego samouświadomienia, jest jednym z najważniejszych punktów odniesienia w historii Ukrainy – wyjaśnia Oksana Zabużko. – Ten dzień stanowił zwycięstwo Ukrainy jako nowoczesnego projektu narodowego. Nastąpiła nowa era w odmierzaniu historycznego czasu. Ten dzień jest też ważnym puntem odniesienia dla mojej tożsamości jako pisarki, intelektualistki i Ukrainki.

Autorka opisuje dzieje Ukrainy jako ciągłe zmagania z obcą agresją, głównie z opresją rosyjską. Czytamy o carskim zakazie publikacji książek i gazet w języku ukraińskim w drugiej połowie XIX wieku, zniszczeniu zalążków niepodległości państwowości ukraińskiej po I wojnie światowej, o brutalnej sowietyzacji połączonej z rusyfikacją i represjami w epoce rządów Stalina i jego następców. Nie brakuje informacji o ukraińskiej walce o niepodległość w czasie II wojny światowej.

- Żeby to wszystko spisać, pisarz musi mieć bardzo dobrą pamięć – podsumowuje Oksana Zabużko. – Pisanie jest jak wypadanie z rzeczywistości, z zachowaniem bezpośredniej o niej pamięci. Kiedy usłyszałam nagrania moich rozmów z Izą, wiedziałam, że ta publikacja powstanie. Z dialogu na taśmie magnetofonowej zrodził się chaos, uwierzyłam, że „Ukraiński palimpsest” będzie piękną książką.

Oksana Zabużko jest ukraińską pisarką, poetką i eseistką, laureatką wielu prestiżowych nagród literackich. Wykładała w Stanach Zjednoczonych. Autorka tomików poetyckich, zbioru opowiadań, książek poświęconych ikonom ukraińskiej kultury.

(Monika Bożek, „Zabużko: Pisarz musi mieć dobrą pamięć”, www.lca.pl, 24.11.2013)