Już w najbliższą niedzielę 27 lutego premiera na Dużej Scenie Teatru Modrzejewskiej. Tragikomedię „Fantazy/Niepoprawni” Juliusza Słowackiego wyreżyserował Jarosław Tumidajski, dla którego będzie to pierwsza realizacja na legnickiej scenie. Fragmenty spektaklu pokazano dziś (w środę 23 lutego) dziennikarzom.

Przedstawiciele lokalnych i regionalnych mediów nie kryli zaskoczenia, gdy dziewiętnastowiecznemu kostiumowi i językowym archaizmom dawno minionej epoki romantycznej towarzyszyły muzyczne motywy z zupełnie innej rzeczywistości i z innego świata. M.in.: King Crimson („21st Century Schizoid Man”) i Rolling Stones’ów („You Can’t Always Get What You Want“).

Bez wątpienia rzecz dzieje się jednak w Polsce czego wyrazistym symbolem scenicznym jest drewniany krzyż, w którego cieniu toczy się akcja dramatu. Wszak to narodowo-katolicki i ideologicznie doktrynalny stereotyp z tej samej epoki („Tylko pod krzyżem, tylko pod tym znakiem, Polska jest Polską, a Polak Polakiem”) i – jak zauważa reżyser – kluczowy element polskiego krajobrazu romantycznego, którego rozlicznych konsekwencji doświadczamy najzupełniej współcześnie w naszym życiu publicznym.

W legnickiej inscenizacji obejrzymy jednak coś więcej, niż bankrutujący materialnie i moralnie świat kresowego dworu hrabiostwa Respektów, jak ma to miejsce u Słowackiego. Kreowana na scenie umowność, widoczna choćby we współczesnych elementach scenografii Mirka Kaczmarka, i zainscenizowana demonstracyjna teatralność (prolog, w którym Fantazy z Rzecznickim przybywają do dworu, toczy się na proscenium przy opuszczonej jeszcze kurtynie) wyraźnie podpowiadają, że będzie inaczej.

- Świat, który wykreujemy będzie rodzajem miksu. Chcę go wyprowadzić z przeszłości zawartej w tekście, ale mówić będę o Polakach tu i teraz. Chcę opowiedzieć o konieczności zrzucenia romantycznego kostiumu przeszłości. Ale także o teatralności naszych zachowań, za którymi kryje się brak umiejętności i odwagi zmierzenia się z prawdą o nas samych i o szkodliwej fałszywości romantycznego mitu o naszej wyjątkowości, za którym kryje się słabość i nieukształtowanie polskiej tożsamości. To jest powód, dla którego sięgnąłem po ten właśnie dramat Słowackiego. Mój ulubiony i pregombrowiczowski równocześnie, dowodzący przy tym, że – mimo upływu ponad 150 lat – ta krytyczna lekcja polskości nadal nie została odrobiona. Niestety. Ten tekst z przeszłości nadal opisuje nas dotkliwie i bardzo celnie – objaśnia reżyser Jarosław Tumidajski.

Skąd jednak „Niepoprawni” w drugiej części tytułu przedstawienia? Są dwa tego powody. Pierwszy ma wymiar historyczny. Taki był tytuł pierwszego wydania tego dramatu Słowackiego, a także pierwszej scenicznej prezentacji dzieła. Nie jest to jednak powód jedyny, dla którego na legnickiej scenie sztuka pojawi się jako „Fantazy/Niepoprawni”.

- Poprzez tytuł chcę zaznaczyć, że jest to nie tylko opowieść o Fantazym, że ważna jest dla mnie zbiorowość – właśnie niepoprawna. W tym świecie nie ma bowiem postaci pozytywnych – zauważa reżyser.

Wyraźnie nie tylko przypadek sprawił, że Tumidajski do legnickiej realizacji dramatu Słowackiego przystąpił krótko po zakończeniu prac nad wystawieniem „Trans-Atlantyku” Witolda Gombrowicza na scenie Wrocławskiego Teatru Współczesnego (premiera odbyła się w listopadzie ub.r.). Kolejną okazją do artystycznego zmagania się z polskością, do polemiki z mitem romantycznym i sprzeciwu wobec budowania tożsamości narodowej na grobach, będzie „Pan Tadeusz” Adama Mickiewicza, do którego realizacji na scenie gdańskiego Teatru Wybrzeże reżyser przystąpi jeszcze tej wiosny.

Grzegorz Żurawiński


Teatr Modrzejewskiej w Legnicy
Duża Scena
Juliusz Słowacki
„Fantazy/Niepoprawni”

reżyseria i opracowanie muzyczne: Jarosław Tumidajski
scenografia: Mirek Kaczmarek
premiera: 27 lutego 2011

Obsada: Magda Biegańska, Zuza Motorniuk, Anita Poddębniak, Magda Skiba, Bartosz Bulanda, Bogdan Grzeszczak, Paweł Palcat, Paweł Wolak oraz – gościnnie – Grzegorz Wojdon.

Bilet premierowy – 40 zł
Wieczorne spektakle także od piątku do niedzieli (4-6 marca) o godz. 19.00. Bilet – 25 zł (ulgowy – 15 zł).