W legnickim teatrze rozpoczęły się próby do spektaklu „Polacy umierają”, dla którego tworzywem mają być nigdy nie wystawiane w Polsce sztuki bawarskiego dramaturga, reżysera i aktora, laureata niemieckiej nagrody literackiej im. Bertolta Brechta (1995), Franza Xavera Kroetza „Chłopi umierają” i „Śmierć na Boże Narodzenie”. Premiera planowana jest na 14 marca.

- Chociaż dramaty Kroetza były tłumaczone i drukowane w Dialogu, to nie znam ani jednej polskiej realizacji sztuk tego bawarskiego dramaturga, który tworzy w estetyce bliskiej metacodzienności Helmuta Kajzara. Zwykle zaczyna od hiperrealizmu, by zmierzać w stronę metafizyki – mówi reżyser Paweł Wodziński, dla którego będzie to pierwsza realizacja w legnickim teatrze.

Trudno rozstrzygnąć, jakie są powody nieobecności dramatów Kroetza na scenach polskich teatrów (poza wyreżyserowanym dla Teatru TV przez Stanisława Różewicza w roku 1977 dramatem „Górna Austria”). Czy sprawił to dawny związek tego dramaturga, reżysera i aktora z Komunistyczną Partią Niemiec, czy też atmosfera skandalu, w tym głównie oskarżeń o pornografię i obrazę uczuć religijnych, jaka towarzyszyła wystawieniu dramatu „Bauern sterben” („Chłopi umierają”)?

Cóż zatem skłoniło Pawła Wodzińskiego do polskiej adaptacji bawarskich dramatów? Reżyser zwraca uwagę na liczne podobieństwa obu społeczeństw. – Bawaria ma w sobie coś z Polski. Łączy nas chłopski rodowód, konserwatyzm i ludowa katolicka religijność. Mamy podobne, niemal postkolonialne kulturowe kompleksy. Bawarczycy wobec Niemców, my Polacy wobec Europy – objaśnia.

Wynikająca z takich właśnie kompleksów nieufność wobec obcych (imigrantów), a jednocześnie łatwość w porzucaniu własnej narodowej i kulturowej tożsamości w sytuacji emigracyjnej ma być głównym tematem sztuki „Polacy umierają”. Reżyser planuje skorzystać zarówno z tłumaczenia Jerzego Korpantego („Chłopi umierają”), jak i z przygotowywanego specjalnie na potrzeby spektaklu tłumaczenia legnickiego dramaturga Roberta Urbańskiego („Śmierć na Boże Narodzenie”).

- „Polacy umierają” nie będą jednak kompilacją dwóch dramatów. Będzie to tylko spojrzenie z dwóch perspektyw na ten sam problem kulturowego kolonizowania społeczeństw – zastrzega Paweł Wodziński.

W spektaklu Teatru Modrzejewskiej wystąpią: Joanna Gonschorek, Anita Poddębniak, Magda Skiba, Rafał Cieluch, Bogdan Grzeszczak, Paweł Palcat, Tadeusz Ratuszniak i Paweł Wolak.


Paweł Wodziński (1968). Reżyser i scenograf. Ukończył Wydział Aktorski (1989) i Wydział Reżyserii Dramatu (1993)  PWST im. Aleksandra Zelwerowicza w Warszawie. Jest autorem scenografii do przedstawień teatralnych, telewizyjnych, a także oper. Pracował na wielu polskich scenach: w Teatrze Rozmaitości, Teatrze Wybrzeże w Gdańsku, Teatrze Polskim we Wrocławiu, Teatrze Wielkim w Łodzi, Teatrze Wielkim - Operze Narodowej. Ostatnio w Teatrze Polskim w Bydgoszczy wyreżyserował i stworzył scenografię do sztuki Stanisława Wyspiańskiego „Powrót Odysa” (2007) oraz przestrzeń i kostiumy do „Sprawy Dantona” (2008). W latach 2000 - 2003 był dyrektorem Teatru Polskiego w Poznaniu, zaś w latach 2005  - 2007 kuratorem polskiej ekspozycji narodowej na 11 Praskim Quadriennale, a następnie wystawy „Przestrzeń teatru zaangażowanego” w Narodowej Galerii Sztuki Współczesnej „Zachęta” w Warszawie (2007).

Obecne jego zainteresowania artystyczne dotyczą główne polskich sztuk klasycznych, które reinterpretowane są poprzez współczesny kontekst społeczny i polityczny. Jest autorem tekstów teoretycznych m.in. „Czy ciągle będziemy zarażeni listopadową gorączką?” (Monachium 2003), „Szanse polskiego teatru politycznego” (Zurich 2004), „Transformacja Rzeczywistości. Rzeczywistość transformacji” (Warszawa 2007).

Grzegorz Żurawiński