Bez wątpienia 20-lecie wyjścia z Legnicy wojsk rosyjskich to rocznica ważna dla miasta i w taki sposób powinna być obchodzona. Co przygotowały miasto i inne organizacje? W tekście Mateusza Różańskiego m.in. program trzydniowego wydarzenia "Dwadzieścia lat po...", którego producentem jest legnicki teatr.
Mam wrażenie, że przed rokiem o rocznicy wyjścia armii rosyjskiej (wcześniej radzieckiej) było zdecydowanie głośniej niż teraz – trzy tygodnie przed obchodami. Co może być powodem? Niektórzy twierdzą, że to trudny temat i ciężko znaleźć złoty środek w przygotowywaniu imprez. Inni nie mają wątpliwości – armia radziecka była okupantem i tak trzeba to traktować.
Przed rokiem na pierwszej konferencji zapowiadającej uroczystości rocznicowe można było usłyszeć: – Ideą przewodnią obchodów rocznicy jest wykreowanie Legnicy jako miasta symbolu podzielonej Europy i zimnej wojny, miasta, gdzie ostatecznie zamknęła się historia II wojny światowej, skąd 16 września 1993 roku odjechały ostatnie opuszczające Polskę oddziały Armii Rosyjskiej – podkreślał wówczas Tadeusz Krzakowski.
Bez wątpienia Legnica takim symbolem przez te dwanaście miesięcy się nie stała, a mieszkańcy nie do końca sami wiedzą, co odbędzie się we wrześniu z tej okazji. – Kilka tygodni do obchodów, zapowiadano masę imprez, a jak na razie jest cisza, chyba ktoś się wstydzi historii. Zamiast programu obchodów wszędzie widzę tylko informacje o budżecie obywatelskim – mówi Eugeniusz Kulawik, legniczanin, który pamięta jeszcze Rosjan, którzy stacjonowali w Legnicy.
Rzeczywiście o obchodach w Legnicy dużo się nie mówi, co nie znaczy, że ich nie będzie wcale. Co więcej część imprez nawiązujących do po-bytu w mieście „wielkiego brata” jest już za nami.
Tegoroczny turniej kowali, który odbył się na początku czerwca inspirowany był właśnie rocznicą wyjścia Rosjan z Legnicy. Każdy z zaproszonych kowali wykonał pracę na temat „Dążenie do wolności”. Z kilku rzeźb powstała jedna wielka, która czeka teraz na usytuowanie w parku Miejskim.
Nieco wcześniej, bo w maju, gdy zainaugurowano miejskie obchody, OSiR przygotował rajd pieszy „Śladami Małej Moskwy”. Również w maju Muzeum Miedzi otworzyło wystawę „Odzyskane miasto. W dwudziestą rocznicę wycofania z Legnicy Jednostek Armii Radzieckiej”. Zaprezentowano fotografie przedstawiające Legnicę z czasów, gdy stacjonowały tutaj obce wojska, a także współczesne.
Wciąż przed nami kilka interesujących, choć może nie tak spektakularnych imprez jak tego oczekują niektórzy.
Legnicka Galeria Sztuki i Spółdzielnia Etnograficzna z Warszawy szykują projekt „Odcienie Czerwieni - Ślady Obecności”. Jest on poświęcony 20. rocznicy wyjścia wojsk radzieckich z Legnicy. Każdy zainteresowany może się włączyć i pomóc zamienić Lasek Złotoryjski w wielką galerię, w której można będzie poznać historię miasta. Zbiórka w piątek, 30 sierpnia, o godz. 16 naprzeciwko III LO przy ul. Złotoryjskiej 144. Uczestnicy zobaczą m.in. drzewa pooznaczane cyrylicą. Po co? By dotknąć historii. Wernisaż odbędzie się 13 września o godz. 17 w Galerii Ring w Legnicy. Wstęp wolny.
13 września w Legnickiej Bibliotece Publicznej przy ul. Piastowskiej odbędzie się uroczyste ogłoszenie wyników konkursów na witrynę internetową muzeum pobytu wojsk Armii Radzieckiej w Legnicy i regionie „Tak to pamiętam”. Wstęp wolny. Początek o godz. 10.
16 września zaplanowano konferencję „Drugie wyzwolenie. Miasta gościnne w perspektywie ostatnich dwudziestu lat”. Jednym z tematów spotkania będzie kwestia zagospodarowania mienia po JAR oraz zmian, jakie nastąpiły w życiu miejscowości, w których stacjonowały jednostki PGWAR. Akademia Rycerska, godz. 11, wstęp wolny.
19 i 22 września odbędzie się z kolei II Legnicki Dzień Romansu Polsko-Rosyjskiego im. Lidii Nowikowej. Będą to dwa koncerty, w których wezmą udział znani interpretatorzy ballad i romansów rosyjskich z Białorusi, Rosji i Polski (m.in.: Faina Nikolas, Jelena Gumińska, Leonid Vołodko, Denis Chorny, Marina Wasilewskaja, Danuta Stankiewicz, Barbara Twardosz i Wiesław Bednarek). Pierwszy koncert, 19 września, odbędzie się w restauracji Ratuszowa w Rynku, zaś koncert galowy (22 września) zaplanowano w CKU przy ul. Lotniczej. Wstęp wolny. Oba koncerty rozpoczną się o godz. 18.
„Dwadzieścia lat po” – cykl imprez przygotowanych przez Teatr im. Heleny Modrzejewskiej i fundację Jacka Głomba „Naprawiacze Świata”.
13 września (piątek):
- godz. 11. – konferencja „Wyjdą, nie wyjdą” – Scena Gadzickiego,
- godz. 13.30 – prezentacja Centrum Polsko-Rosyjskiego Dialogu i Porozumienia – Scena Gadzickiego,
- godz. 18 i 19.30 – pokaz filmu dokumentalnego „Europa Środkowa idzie na wolność” w reżyserii Mirosława Jasińskiego – Scena Gadzickiego
- godz. 18 i 19.30 – premiera spektaklu „Rzeczy” Teatru doc. z Moskwy – Scena na Nowym Świecie.
14 września (sobota):
- godz. 12 – pokaz grup rekonstrukcyjnych z różnych epok historycznych (park Miejski),
- godz. 17 – spotkanie aktualnych i byłych mieszkańców Legnicy: Polaków, Rosjan, Ukraińców, Białorusinów, biesiada wspomnieniowa – SP nr 10 (dawna szkoła radziecka),
- godz. 20 – koncert zespołu „Leningrad” (park Miejski).
15 września (niedziela):
- godz. 12 – raport z podzielonego miasta (prezentacja wyników badań etnograficznych z lat 2010-2013) – Instytut Kultury Polskiej Uniwersytetu Warszawskiego, dr Zuzanna Grębecka i jej uczniowie – Caffe Modjeska,
- godz. 15 – kino teatralne – Scena Gadzickiego – „Ballada o Zakaczawiu”, „Mała Moskwa”, „Wschody i Zachody Miasta”.
Swoje obchody tej rocznicy przygotowano także w Lubinie.
W Ośrodku Kultury Wzgórze Zamkowe otwarto wystawę pod hasłem „Armia Radziecka z nami od dziecka”. Potrwa do 28 września.
W ramach obchodów we wrześniu w lubińskich szkołach odbędą się spotkania z dr Pawłem Piotrowskim, który współuczestniczył w organizowaniu wystawy na Wzgórzu.
12 września w Centrum Kultury Muza w Lubinie odbędzie się konferencja popularno - naukowa. Początek spotkania zaplanowano na godz. 10.30. Konferencja zostanie podzielona na dwa bloki (po 1,5 godz. każdy).
(Mateusz Różański, ECH, „Jak to świętować?”, Panorama Legnicka, 27.08.2013)
