Za niespełna miesiąc, dokładnie 16 września, minie 20 lat od momentu, kiedy ostatni rosyjski żołnierz opuścił Legnicę. Przed rokiem zapowiadano wiele imprez z tym związanych, które jednocześnie miały być dla miasta formą promocji. Do obchodów "wychoda" coraz bliżej, tymczasem legniczanie nie do końca sami wiedzą, co się będzie działo i kto to zorganizuje. Pisze Mateusz Różański.
Najgłośniej jest o tym, co przygotowała fundacja "Naprawiacze Świata" oraz Teatr im. Heleny Modrzejewskiej. Obiema instytucjami kieruje Jacek Głomb. W programie imprezy "Dwadzieścia lat po" jest m.in.: konferencja naukowa, pokazy filmów, premiera spektaklu "Rzeczy" Teatru doc. z Moskwy, pokaz grup rekonstrukcyjnych.
Będzie też prezentacja wyników badań etnograficznych z lat 2010-2013, które wykonała grupa studentów z Warszawy pod przewodnictwem dr Zuzanny Grębockiej. A także biesiada wspomnieniowa aktualnych i byłych mieszkańców Legnicy - Polaków, Rosjan, Ukraińców, Białorusinów, czyli część obchodów, która wzbudza największe kontrowersje. Wszystko to odbędzie się od 13 do 15 września.
Swoją konferencję przygotuje też Muzeum Miedzi. - Będzie to konferencja "Drugie wyzwolenie", na którą zaprosimy przedstawicieli tzw. gmin gościnnych, czyli samorządów, w których stacjonowały wojska radzieckie - mówi Andrzej Niedzielenko, dyrektor Muzeum Miedzi w Legnicy.
Galeria Sztuki zaprasza z kolei na "Odcienie czerwieni: Ślady obecności", czyli poszukiwanie pozostałości tamtej epoki. Legnicka Biblioteka Publiczna zaplanowała na 13 września finał konkursu "Tak to pamiętam", czyli prezentację wspomnień z pobytu w Legnicy i regionie wojsk Armii Radzieckiej. Z kolei legnickie Stowarzyszenie "Krajobrazy" szykują II Legnickie Dni Romansu Polsko-Rosyjskiego im. Lidii Nowikowej.
To, co przygotowują miasto i teatr, nie wszystkim się jednak podoba. - Moim zdaniem, to kompromitacja miasta na całej linii. Na pewno nie wezmę w tym udziału. Oczywiście rocznicę trzeba wspomnieć, nawet w luźniejszej formie, ale podstawową rzeczą jest opatrzyć ją rzetelnym komentarzem historycznym - mówi Jacek Baczyński, legnicki radny Prawa i Sprawiedliwości. - W Legnicy tymczasem ktoś stara się odwoływać do sentymentów i na tym budować pozytywny wizerunek Armii Radzieckiej. To chyba jedyne miejsce na świecie, gdzie okupowani zaprosili do wspólnego świętowania... okupantów - dodaje.
Odmienne zdanie ma dr Wojciech Kondusza, autor wielu publikacji na temat pobytu Rosjan w Legnicy.
- Tutaj nie przyjadą żołnierze, a raczej osoby, które przebywając w Legnicy były dziećmi. Zaproszeni goście są nastawieni propolsko i nie można mówić, że oni byli okupantami - tłumaczy Wojciech Kondusza. - Wśród gości są osoby, które dziś walczą o prawa człowieka w Rosji. Wszyscy przyznają, że to dzięki pobytowi w Legnicy ich spojrzenie na komunizm zmieniło się diametralnie - podkreśla Kondusza.
Dokładny program wszystkich obchodów 20-rocznicy wyjścia z miasta wojsk rosyjskich poznamy najpóźniej na początku września. Już teraz wiadomo jednak, że część legniczan je zbojkotuje.
Kibice z Lubina mówią "nie" legnickim obchodom
To, jak Legnica niebawem zamierza świętować dwudziestą rocznicę wyjścia wojsk rosyjskich, wzbudza olbrzymie emocje również wśród kibiców piłkarskich. Co ciekawe jednak, swój sprzeciw w formie listu otwartego do prezydenta Legnicy wystosowali fani... Zagłębia Lubin. Stowarzyszenie Sympatyków Zagłębia Lubin "Zagłębie Fanatyków" pisze o tym, jak Lubin obchodzi rocznicę, domaga się usunięcia pomnika Braterstwa Broni (Pomnik Wdzięczności dla Armii Radzieckiej) z placu Słowiańskiego w Legnicy, zaś w ostatnim zdaniu możemy przeczytać "Uważamy, że organizacja imprez, jak ta planowana w najbliższym czasie w Legnicy, mająca na celu gloryfikowanie armii czerwonej i wypaczanie historii nie powinny mieć miejsca".
W samym Lubinie z kolei powstał imponujących rozmiarów mural "Choć mijają lata, pamiętamy ofiary i ich kata" który dotyczy właśnie okresu pobytu na ziemiach polskich Armii Radzieckiej.
(Mateusz Różański, „Trudna historia Legnicy. Jak świętować "wychod"”, Polska Gazeta Wrocławska, 23.08.2013)
