„III Furie”: odważna inscenizacja wzmocniona punkową muzyką na żywo. Oceniła Anita Sokołowska, na co dzień aktorka Teatru Polskiego w Bydgoszczy, znana również z roli w serialu "Na dobre i na złe", która na specjalne życzenie "Kujawsko-Pomorskiego Menu Kulturalnego 2013-2014" wskazała spektakle teatralne, z którymi warto się zapoznać.
W ten sposób powstał ranking 10 przedstawień wartościowych, zaskakujących w formie i treści, czasami kontrowersyjnych, niepozostawiających widzów obojętnymi. Choć niektóre z nich zeszły już z afiszów, ich przekaz jest ciągle aktualny.
"Chcemy popularyzować sztukę i zachęcać do odkrywania jej bogatych smaków. Wrażenia artystyczne przecież nie kończą się wraz z zapadnięciem kurtyny" - mówi Jerzy Janczarski, Dyrektor Departamentu Kultury i Dziedzictwa Narodowego Urzędu Marszałkowskiego Województwa Kujawsko-Pomorskiego w Toruniu.
1. "Werter"
Reżyser Michał Borczuch wraz z aktorami Narodowego Starego Teatru w Krakowie pokazali, jak można zaadaptować XVIII-wieczną fabułę do współczesnych warunków. Przez pryzmat tekstu Goethego patrzą na emocje dzisiejszych zagubionych trzydziestolatków. Nie brakuje prowokacji, co w efekcie stanowi o świeżości w podejściu do tematów związków, pożądania, zazdrości.
2. "W pustyni i w puszczy. Z Sienkiewicza i z Innych"
Nie znajdzie się tam perypetii Stasia i Nel, które znamy z Sienkiewiczowskiej książki. Bartek Frąckowiak i Weronika Szczawińska wraz z ekipą Teatru Dramatycznego w Wałbrzychu podejmują się pokazania europejskich wyobrażeń o Afryce. W egzotycznej i barwnej formie rozważają o kolonializmie, rasizmie i o polskim marzeniu imperialnym.
3. "Niech żyje wojna!"
Odwieczny spór w polskiej debacie publicznej, kto ma rację: czy propaganda peerelowska czy heroiczne przesłania tych, co umierali za ojczyznę, w sztuce Moniki Strzępki i Pawła Demirskiego znajduje inny wymiar. Oni nie zgadzają się na wskazywanie jedynej słusznej opcji, mówią "nie" przymusowi takich wyborów. Na deskach Teatru Dramatycznego im. Jerzego Szaniawskiego w Wałbrzychu poprzez groteskę, pastisz kultowego serialu "Czterej pancerni i pies", obie narracje są równie kiczowate i obie zakłamują historię.
4. "Mickiewicz. Dziady. Performance"
Paweł Wodziński obnaża nasze polskie szaleństwo albo poczucie wykluczenia i potrzebę resentymentów. W scenariusz wplata fragmenty dzienników i relacji cudzoziemców przejeżdżających po XIX-wiecznej Polsce, którzy widzą błoto, zapóźnienie cywilizacyjne i kulturowe, nieludzkie traktowanie chłopów przez szlachtę, a nie martyrologię i kult cierpienia. Aktorzy Teatru Polskiego w Bydgoszczy w "posmoleńskiej" atmosferze ożywili upiory, które wcale nie odeszły do historii.
5. "Geniusz w golfie"
Anty-historia, anty-biografia kogoś, kogo nigdy nie znaliśmy i nigdy nie spotkamy. Agnieszka Jakimiak, Weronika Szczawińska wraz z ekipą z Narodowego Starego Teatru w Krakowie zdecydowała się na powrót do przeszłości, który nie ma niczego negować, ale gloryfikować. Dyskusja z czasem, na tle balu "Pożegnanie wiosny, w którym uczestniczyły w 1968 r. osoby związane z Galerią Foksal, ma po prostu pomóc zrozumieć nasze miejsce tu i teraz.
6. "Towiańczycy"
Jolanta Janiczak i Wiktor Rubin osadzili akcję spektaklu w domu Adama Mickiewicza. Jednak nie jest to rekonstrukcja życia romantycznego poety. Aktorzy Narodowego Starego Teatru w Krakowie serwują widzom surrealistyczny obraz, ataki narcyzmu, narodowe uniesienie, romantyczną gorączkę, erotyczną ekstazę. Pokazują, że współczesny teatr łamie kanony i odważnie ożywia stare pomniki, które dziś balansują na granicy sentymentalizmu i fizjologii.
7. "Samsara Disco"
Agnieszka Olsten i Bartosz Frąckowiak podejmują się interpretacji sztuki Antona Czechowa "Iwanow" w kontekście "Życia owadów" Wiktora Pielewina, czyli historii społecznego i ekonomicznego chaosu współczesnej Rosji. Na deskach Teatru Polskiego we Wrocławiu widać zrezygnowanych ludzi, którzy chcą zmierzać w stronę światła, a lądują w ciemności. Egzystencjalne wątpliwości, nieustanny taniec przybierają raz groteskowe, raz groźne stany.
8. "Pokój Izabeli"
Jan Lauwers pozornie opowiada zwyczajną historię, opartą na linearnej fabule. Tytułowa Izabela zamknięta jest w pokoju z reliktami przeszłości. Historia jej życia jest nieprzeciętna, skrywa m.in. romans z młodszym o ponad 50 lat młodzieńcem, kilkudziesięciu kochanków, jej pochodzenie, gwałt, w wyniku którego przyszła na świat. Gra aktorska pozbawiona jest patosu, a wzbogacona o śmiech i lekkość. Jest to tryptyk belgijskiej grupy Needcompany, gdzie na scenie, oprócz aktorów, grają również tancerze, muzycy i performatorzy, co wprowadziło zupełnie nową narrację w teatrze. Spektakl w Polsce po raz pierwszy był prezentowany w ramach Krakowskich Reminiscencji Teatralnych.
9. "III Furie"
Tytuł spektaklu nawiązuje do trzech córek Uranos, bogiń gniewu, trzech bohaterek dramatu oraz trzech jego autorek - Sylwii Chutnik, Magdy Fertacz i Małgorzaty Sikorskiej-Miszczuk. Zdaniem wielu krytyków to najmocniejsza od lat wypowiedź Teatru im. Heleny Modrzejewskiej w Legnicy. Marcin Liber w swoim przedstawieniu głośno protestuje przeciwko Polsce budowanej na etosie cierpienia, ofiar i umarłych. Odważna inscenizacja wzmocniona jest punkową muzyką na żywo.
10. "Nancy. Wywiad. "
Claude Bardoulin wraz z ekipą warszawskiego Nowego Teatru przygotowali historię Sida, basisty w zespole Sex Pistols i Nancy, jego fanki. To "Romeo i Julia" w wersji punkrockowej. Burzliwy związek pary, która stała się legendą popkultury, został pokazany w spektaklu bazującym na tańcu.
***
Kujawsko-Pomorskie Menu Kulturalne 2013-2014. Przypomnijmy: władze województwa jako pierwsze w Polsce zsieciowały instytucje kultury, które do tej pory stanowiły dla siebie konkurencję, by wspólnymi siłami kreować wizerunek regionu jako prężnego ośrodka życia kulturalnego. W Menu uwzględniono Międzynarodowy Festiwal Teatralny "Kontakt", Bydgoski Festiwal Muzyczny, Bydgoski Festiwal Operowy, Międzynarodowy Konkurs Pianistyczny im. F. Chopina dla Dzieci i Młodzieży w Szafarni oraz Międzynarodowy Konkurs Pianistyczny im. I. J. Paderewskiego w Bydgoszczy. Najstarsze z tych wydarzeń odbywają się systematycznie od ponad pół wieku.
(e-teatr, „Ranking spektakli według Anity Sokołowskiej”, 18.11.2014)
